Farklı antik dönem toplumlarında karşılaştırmalı dental mikro aşınma analizi

Abstract

Antropoloji'nin temel kaynaklarından olan dişler, hayatta kalmanın temel unsuru olanbeslenmenin ortaya çıkarılmasında çok büyük bir öneme sahiptir. İncelenen antiktoplumun sosyal yapısının ve sağlık problemlerinin ortaya çıkarılmasında beslenmeönemli bir yere sahiptir. Bu nedenle bu tez çalışmasında Doğu Roma/Bizans Dönemi'netarihlenen Belentepe, Patara ve Kibyra toplumlarının beslenme rejimlerinin belirlenmesive yaşanılan bölgenin bu duruma etkisi olup olmadığının ortaya konulabilmesi için mikroaşınma çalışması yapılmıştır. Toplumun genelini yansıtması amacıyla her toplumdankadın, erkek ve çocuk bireylerin her birinden 15 adet birinci molar seçilmiştir. Seçilendişlerin her birinin oklüzyal yüzeylerinde beslenme için kullanılan 10n, f9 ve fxfasetlerinden SEM'de (taramalı elektron mikroskobu) 500 büyütme ile görüntü alınmışve alınan görüntüler Microwear 4.02 programında analiz edilmiştir. Analizler yapılırkenalınan görüntülerde belirlenen mikro izler 4:1 oranına göre sınıflanmış ve belirlenen izinuzunluğunun derinliğine oranı 4: 1 oranından büyük olan tüm izler çizik, bu orandanküçük ya da eşit olan tüm izler çukurluk olarak belirlenmiştir. Yapılan analizler ile herdişin her faseti için belirlenen mikro izlerin çizik sayısı, çukur sayısı, çizik genişliği, çizikuzunluğu, çukurluk oranı, çukur genişliği ve çukur uzunluğu belirlenmiş ve istatistikanalizlere tabi tutulmuştur. Analizler sonucunda bir deniz kenarı yerleşimi olana Pataratoplumunun, bir tepe yerleşimi olana Belentepe toplumu ile yüksek bir tepe yerleşimiolan Kibyra toplumlarına oranla beslenmesinde daha fazla aşındırıcı nitelikte maddebulunduğu belirlenmiştir. Belentepe toplumunun ise diğer iki topluma oranla dahayumuşak besinler tükettiği saptanmıştır. Her üç toplumun hem kendi içerisinde hem detoplumlar arasında kadın, erkek ve çocuk bireyler arasında beslenme şekli açısından birfarklılık olmadığı tespit edilmiştir.

Teeth, one of the main sources of anthropology, have a great importance in revealingnutrition, which is the basic element of survival. Nutrition has an important place inrevealing the social structure and health problems of the examined ancient society. Forthis reason, in this thesis, a microwear study was carried out to determine the nutritionalregimes of Belentepe, Patara and Kibyra populations dating to the EasternRoman/Byzantine Period and to reveal whether the region in which they lived had aneffect on this situation. In order to reflect the general population, 15 first molars wereselected from each of the female, male and child individuals from each population.Images were taken from the 10n, f9 and fx facets used for nutrition on the occlusalsurfaces of each of the selected teeth in SEM (scanning electron microscope) at 500magnification and the images were analyzed in the Microwear 4.02 program. The microtraces determined in the images taken during the analysis were classified according to theratio of 4:1 and all traces with a ratio of the length of the determined trace to the depthwere determined as scratches, and all traces less than or equal to this ratio weredetermined as pits. With the analyzes made, the number of scratches, the number of pits,the width of the scratches, the length of the scratches, the ratio of the pits, the width ofthe pits and the length of the pits of the micro traces determined for each facet of eachtooth were determined and subjected to statistical analysis. As a result of the analyzes, itwas determined that the Patara population, which is a seaside settlement, has morecorrosive substances in its diet compared to the Belentepe population, which is a hillsettlement, and Kibyra population, which is a high hill settlement. It was determined thatthe Belentepe population consumed softer foods compared to the other two populations.It has been determined that there is no difference in the way of nutrition between women,men and children in all three population, both within and between societies.