Hititçe çiviyazılı kaynaklara göre doğa olayları

Abstract

Hititler için doğa ve doğa olayları kuşkusuz büyük bir öneme sahipti. Doğa koşullarının iyi ya da kötü olması günlük yaşamlarını büyük ölçüde etkilemekteydi. Hitit dininin de doğa ile yakından ilgisi bulunmaktadır. Hitit tanrılarının hemen hepsi doğanın düzenini sağlamakla yükümlülerdi. İnsanlar da tanrıların bu düzenini devam ettirmeleri için tanrılara iyi davranmak ve onlara birtakım sunular yapmak durumundalardı. Aksi takdirde, tanrılar öfkelenebilir ve doğanın düzeni altüst olabilirdi. Bu doğrultuda Hitit metinlerinde birçok doğa olayı geçmektedir.Hitit arşivinde doğa olaylarının geçtiği metinlerin birçoğu su ile ilgili olanlardır. Gökyüzü, bulutlar, gök gürültüsü, yağmur ve bu olayların yönetici gücü olarak Fırtına Tanrısı'nın geçtiği metinler ağırlıktadır. Mezopotamya ve özellikle Eski Babil kökenli, gökyüzündeki Ay, Güneş ve yıldızlara göre yorumlanan kehanet metinleri de arşiv de büyük yer tutmaktadır. Hitit dünyasının doğaya bakış açıları mitolojik metinler ile daha yakından değerlendirilebilmektedir. Özellikle mitoslarda bir anda ortadan kaybolan tanrı hikâyeleri anlatılmakta, tanrının kayboluşu ve ard arda gelen doğa felaketleri sıralanmaktadır. Tanrının tekrar dönüşü ile ülke bolluk ve refaha erişmektedir.Tez çalışmamızı genel olarak değerlendirdiğimizde, Hititçe çiviyazılı kaynaklardadoğa olaylarının nasıl meydana geldikleri ve ne zaman oluştuklarına dair net bilgiler elde edememekteyiz.Hitit coğrafyası ve iklimi düşünüldüğünde kar gibi bir doğa olayının metinlerde geçmemesi oldukça şaşırtıcı bir durumdur.Deprem gibi bir doğa olayını Hititçe'de tam karşılayan bir sözcük bulunmamakla birlikte, tarafımızdan katkattenu- fiilinin depremi ifade ettiği düşünülmektedir.

For the Hittites, nature and natural events undoubtedly had a great impotance. Whether the natural conditions were good or bad greatly affected their daily lives. Hittite religion is also closely related to nature. Almost all of the Hittite gods were responsible for maintaining the order of nature. In order fort he gods to continue this order, people had to treat the gods well and make some offerings to them.Otherwise, the gods might become enraged and the order of nature would be upset. In this direction, many natural events are mentioned in Hittite texts.Most of the texts about natural events in the Hittite archive are about water. The sky, the clouds, the thunder, the rain and the texts in which the Storm God is the ruling power of these events are predominant. The prophecy texts of Mesopotamian and especially Old Babylonian origin interpreted according to the Moon, Sun and stars in the sky also occupy a large place in the archive. The viewpoints of the Hittite world to naure can be evaluated more closely with mythological texts. Especially in myths, the stories of the gods who disappeared suddenly are told, the disappearance of the god and successive natural disasters are listed. With the return of God, the country reaches abundance and prosperity.When we evaluate our thesis in general, it is seen that in Hittite cuneiform sources we can not obtain clear information about how natural events occur and when they occur.Considering the Hittite geography and climate, it is quite surprising that a natura levent such as snow is not mentioned in the texts.Although there is no word in Hittite that fully corresponds to a natura levent such as an earthquake, we think that the verb katkattenu- expresses an earthquake.