Dental derin kapanışlı, farklı mandibular rotasyon modellerine sahip sınıf II malokluzyonlu bireylerde morfolojik farklılıkların incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı Türk toplumunda farklı mandibular rotasyon modellerine ve dental derin kapanışa sahip Sınıf II,1 ve Sınıf II,2 malokluzyonlu bireylerde kraniofasial morfolojinin, hem rotasyon modellerine hem de malokluzyon tiplerine göre incelenmesidir. Bu amaçla çalışma artmış overbite'a ve üç farklı rotasyon modeline sahip 177'si Sınıf II,1 ve 181'i Sınıf II,2 olmak üzere toplam 358 bireyin lateral sefalometrik ve el-bilek filmleri üzerinde yürütülmüştür. Çalışmaya dahil edilen bireylerin öncelikle artmış fasial konveksite, Angle Sınıf II molar-kanin ilişki ve artmış overbite' a sahip olması kriterleri esas alınmıştır. Sınıf II malokluzyon tiplerinin ayrımında ise; Sınıf II,1 malokluzyonlu bireylerin artmış overjet (>4mm), Sınıf II,2 malokluzyonlu bireylerinse üst kesici dişlerin retrüzyonu ile birlikte klinik olarak normal ve/veya azalmış overjet ile karakterize olması temel alınmıştır. Sınıf II,1 ve Sınıf II,2 malokluzyon gruplarının oluşturulmasının ardından, her iki malokluzyon grubundaki bireyler vertikal yönde dik yön açıları (SN/GoGn) esas alınarak rotasyon modellerine göre, Hipodiverjan, Normodiverjan ve Hiperdiverjan olmak üzere 3'er alt gruba ayrılmıştır. Ayrıca gruplar arasında cinsiyet ve iskelet gelişimi bakımından doğabilecek farklılıkları ortadan kaldırabilmek amacıyla, her bir rotasyon grubu içerisindeki bireylerin, gerek cinsiyet gerekse gelişim statüleri bakımından birbirine denk olmasına gayret edilmiştir. Ayrı ayrı her bir Sınıf II malokluzyon grubunda rotasyon modelleri arasında ortaya çıkan farklılıkların belirlenmesinde Varyans Analizi (ANOVA) kullanılmış, gruplar arası farklılık önemli bulunduğunda farklılığın kaynağını tespit etmek amacıyla Duncan testi uygulanmıştır. Ayrı ayrı her bir rotasyon modelinde Sınıf II malokluzyonların karşılaştırılmasında ise bağımsız iki grup arası farklılıkların t-testi kullanılmıştır. Ayrıca yapılan ölçümlerin benzer veya zıt yönde kümülasyonunun malokluzyonları ne yönde etkilediğini ortaya koymak amacıyla sefalometrik ölçümler ve Autocad 2009 programından yararlanılarak gruplara ait poligonal yapılar oluşturulmuştur. Böylece artmış overbite ile karakterize Sınıf II,1 ve Sınıf II,2 malokluzyonlarda gerek rotasyon modeline gerekse ayrı ayrı her bir rotasyon modelinde malokluzyon tipine göre ortaya çıkan farklılıklar görsel hale getirilmiştir. Artmış overbite ile karakterize Sınıf II,1 ve Sınıf II,2 malokluzyonlarda mandibula rotasyon modeli Hipodiverjandan Hiperdiverjana kaydıkça, benzer şekilde hem maksilla hem de mandibula daha geride konumlanmış ve yüz daha konveks bir yapı kazanmıştır. Bunun yanısıra her iki malokluzyon grubunda da mandibular plan açısı ile paralel olarak palatal plan açısı, maksillo-mandibular açı, posterior açılar toplamı, total ve alt gonial açılar ile alt ve total ön yüz yüksekliklerinde artış izlenmiştir. Ayrıca her iki malokluzyon grubunda da mandibula rotasyon modeli posteriora kaydıkça alt ve total arka yüz yükseklikleri ile birlikte maksiller efektif uzunluk, ramus yüksekliği ve mandibular korpus uzunluğunda azalma görülmüştür. Farklı mandibular rotasyon modelleri üzerinde Sınıf II,1 malokluzyonda kranial kaide uzunlukları, artiküler açı ve üst ön yüz yüksekliği etkili olurken, Sınıf II,2 malokluzyonda kranial kaide açısı, üst arka yüz yüksekliği ve mandibular efektif uzunluk etkili olmuştur. Mandibula rotasyon modelinin, dentoalveolar yapılar üzerinde de önemli etkileri söz konusu olmuştur. Mandibula posterior rotasyon yaptıkça; alt kesici dişler her iki malokluzyonda da daha retrüziv konumlanırken, Sınıf II,1 malokluzyonda üst kesici dişlerin protrüzyonu, Sınıf II,2 malokluzyonda ise retrüzyonu azalmıştır. Aynı zamanda her iki malokluzyonda da mandibulanın posterior rotasyonu ile birlikte alt ve üst anterior alveolar yüksekliklerde kompenzasyonel artışlar görülmüştür. Ancak beklenilenin aksine alt ve üst posterior alveolar yükseklikler, mandibula rotasyon modeli ile büyük bir değişiklik göstermemiştir. Derin kapanışa sahip Sınıf II,1 ve Sınıf II,2 malokluzyonlarda mandibular rotasyon modeli, simfizis yükseklikleri, genişlikleri ve eğimleri üzerinde de etkili olmuştur. Mandibula rotasyon modeli posteriora kaydıkça her iki malokluzyon tipinde de simfizis morfolojik olarak hem daha uzun ve ince bir yapı kazanmış hem de düzleşerek mandibular kaideye göre daha dik konumlanmıştır. Dental derin kapanışla karakterize Sınıf II,1 ve Sınıf II,2 malokluzyonlar, ayrı ayrı her bir rotasyon modelinde karşılaştırıldığında ise; Hipodiverjan yapıya sahip Sınıf II,1 ve Sınıf II,2 malokluzyonların, dental ölçümler dışında büyük benzerlik taşıdığı görülmüştür. Normodiverjan grupta ise Sınıf II,2 bireylerde maksilla daha kısa ve retrognatik olup, maksillanın daha fazla posterior rotasyon yapmasına bağlı olarak üst ön yüz yüksekliği artmıştır. Hiperdiverjan grupta da benzer şekilde Sınıf II,2 bireylerde maksillanın daha kısa ve retrognatik olmasının yanısıra, mandibular korpus boyutu ve üst arka, alt ön ve total ön yüz yükseklikleri daha kısa yapı kazanmıştır. Dental yapı bakımından tüm rotasyon gruplarında posterior alveolar yüksekliklerin Sınıf II malokluzyon tipleri açısından benzer olduğu görülmüştür. Ayrıca Hipodiverjan Sınıf II,2 bireylerde üst anterior, Normodiverjan ve Hiperdiverjan Sınıf II,1 bireylerde ise alt anterior alveolar yükseklikler derin kapanış oluşumunda daha etkili olmuştur. Sınıf II,1 ve Sınıf II,2 malokluzyonlar Hiperdiverjan rotasyon modeli haricinde simfizis morfolojisi bakımından benzerlik göstermiştir. Farklı mandibular rotasyon modellerine ve dental derin kapanışa sahip Sınıf II,1 ve Sınıf II,2 malokluzyonlu bireyler, mandibular büyüme paterni bakımından dikkate alındığında, Sınıf II yapının oluşumunda vertikal yön bozukluklarının sagittal yöndeki sapmalar kadar önemli olduğu ve gerek bilimsel araştırmalarda gerekse tedavi planlamalarında bunun dikkate alınması gerektiği söylenebilir. Anahtar Kelimeler: Dental Derin Kapanış, Rotasyon Modeli, Sınıf II,1 malokluzyon, Sınıf II,2 malokluzyon

The aim of this study was to investigate the craniofacial morphology according to both rotation models and malocclusion types among the Class II,1 and Class II,2 malocclusions seen with different rotation models and dental deepbite in Turkish population. For this purpose, the study was carried out on lateral cepholometric films and hand-wrist radiographs of a total of 358 subjects, including 177 Class II,1 and 181 Class II,2 characterized with increased overbite and three different rotation models. The subjects were included the study primarily based on the criteria of increased facial convexity, Angle Class II molar-canine relationship and increased overbite. The discrimination of Class II malocclusion types is based on the Class II,1 malocclusions characterized by increased overjet (>4mm) and Class II,2 malocclusions characterized by retrusion of upper incisors with clinically decreased and/or normal overjet. After the establishment of the Class II,1 and Class II,2 malocclusion groups, both of them were divided into three subgroups according to the rotation models, as Hypodivergent, Normodivergent and Hyperdivergent, based on their mandibular plane angle (SN/GoGn) in the vertical plane. In addition, in order to eliminate the differences between the groups in terms of sex and skeletal development that may arise, all groups were designed to be equivalent to each other in terms of both gender and development status. The Analysis of Variance (ANOVA) was used for determining differences that occur between the rotation models separately in each Class II malocclusion groups, and when there were found significant differences between groups, Duncan's test was applied to determine the source of differences. Indepedent samples of t-test was used to compare the Class II malocclusion types separately in each rotation model. In addition, in order to reveal how the cumulation of measurements in similar or opposite direction affect the malocclusions, polygonal structures were created for each group by using cephalometric measurements and AutoCAD 2009 program. By this way, the differences between both the rotation models in each malocclusion groups and malocclusion types in each rotation models were visualized in Class II,1 and Class II,2 malocclusions characterized with increased overbite.When the mandibular rotation pattern change from Hypodiverjent to Hyperdivergent in Class II,1 and Class II,2 malocclusions characterized with increased overbite, both maxilla and mandibula are positioned more retrognathic and facial convecity is increased. Besides, palatal plane angle, maxillo-mandibular angle, total of posterior angles, lower and total gonial angles, lower and total anterior face heights are increased correspondingly with mandibular plane angle in both malocclusion groups. In addition, lower and total posterior face heights, maxillary length, ramal height and mandibular corpus height are decreased with mandibular posterior rotation in both malocclusion groups. In Class II,1 malocclusion cranial base lengths, articular angle and upper anterior face height are found to be effective on the emergence of different mandibular rotation models, while in Class II,2 malocclusion cranial base angle, upper posterior face height and mandibular length are found to be effective. There are significant impact of mandibular rotation models on dentoalveolar structures. Lower incisors are positioned more retrusive with mandibular posterior rotation in both malocclusion groups, while upper incisors protrusion is decreased in Class II,1 malocclusion and upper incisors retrusion is decreased in Class II,2 malocclusion with mandibular posterior rotation. Also compensational increases were observed in lower and upper anterior alveolar heights with mandibular posterior rotation in both malocclusion groups. However, contrary to expectations, there are no big changes on upper and lower posterior alveolar heights with mandibular rotation pattern. Mandibular rotation pattern is also effective on symphysis heights, widths and angles in Class II,1 and Class II,2 malocclusions characterized with increased overbite. With mandibular posterior rotation, symphysis morphology gain a longer and thinner structure as well as locate more steeper according to the mandibular plane with flattening in both malocclusion groups.When the Class II,1 and Class II,2 malocclusions characterized with dental deepbite are compared in each rotation groups separately, it seen that Class II malocclusions are quite similar except for dental measurements in Hypodivergernt rotation model. In Normodivergent group, not only maxilla is shorter and retrognathic, but also upper anterior face height is increased depending on the maxillary posterior rotation in Class II,2 malocclusion. In Hyperdivergent group, as well as maxilla is shorter and retrognathic, mandibular corpus length and upper posterior, lower anterior and total anterior face heights are shorter in Class II,2 malocclusion. In terms of dental structure, posterior alveolar heights are found to be similar between Class II malocclusion types in all rotation groups. Also, upper anterior alveolar height in Class II,2 Hypodivergent group and lower anterior alveolar height in Class II,1 Normodivergent and Hyperdivergent groups are more effective in formation of deepbite. Class II,1 and Class II,2 malocclusions are similar in terms of symphysis morphology except Hyperdivergent rotation model. When Class II,1 and Class II,2 malocclusions characterized with dental deepbite and different mandibular rotation model, are investigated considering the terms of mandibular growth pattern, it can be said that disorders in the vertical plane are as important as disorders in the sagittal plane on the formation of Class II structure and should be take into account in both treatment planning in scientific researchs.Key words: Dental Deepbite, Rotation Model, Class II,1 malocclusion, Class II,2 malocclusion