Bilgisayar destekli prozodi eğitiminin Türkçeyi ikinci dil olarak edinen ortaokul öğrencilerinin parçalar ve parçalarüstü birimleri kullanma becerileri ile konuşma kaygılarına etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, bilgisayar destekli prozodi eğitiminin Türkçeyi ikinci dil olarak edinen ortaokul öğrencilerinin parçalar ve parçalarüstü birimleri kullanma becerileri ile konuşma kaygılarına etkisini ortaya koymaktır. Araştırmada karma yöntemlerden sıralı açıklayıcı karma yöntem kullanılmıştır. Araştırmanın temelini nicel veriler oluşturmuştur. Araştırma kapsamında elde edilen nitel verilerle ise nicel veriler desteklenmiştir.Araştırmanın çalışma grubunu 2020/2021 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde Mardin'in Mazıdağı ilçesine bağlı bulunan Evciler Ortaokulu'nda öğrenim gören iki dilli 15 yedinci sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak kişisel bilgi formu, araştırmacı tarafından geliştirilen İki Dilli Ortaokul Öğrencileri için Konuşma Kaygısı Ölçeği (İDİKKÖ), Parçalar ve Parçalarüstü Birimleri Değerlendirme Rubriği (PPDR) ve görüşme formu kullanılmıştır. Çalışma grubunda yer alan iki dilli öğrencilere 10 hafta boyunca sesletim çalışmaları yapılmış ve bilgisayar destekli prozodi eğitimi verilmiştir. Öğrencilerden ön test, son test ve kalıcılık testi kapsamında alınan ses kayıtları Praat ses analiz programının 6.1.08 sürümünde incelenmiştir. Bu kapsamda elde edilen veriler, PPDR vasıtasıyla ön-test, son-test ve kalıcılık testleri bağlamında değerlendirilerek öğrencilerin parçalar ve parçalarüstü birimleri kullanma becerileri incelenmiştir. Bunun yanında, bilgisayar destekli prozodi eğitiminin konuşma kaygısı üzerindeki etkisini ölçmek amacıyla çalışma grubuna İDİKKÖ ön-test, son-test ve kalıcılık testi olarak uygulanmıştır. Çalışma grubunun PPDR ve İDİKKÖ'ye ilişkin ön test, son test ve kalıcılık testi ölçümlerinin karşılaştırmalarında, tekrarlı ölçümlere yönelik tek yönlü ANOVA testi kullanılmıştır. Öğrencilerin cinsiyet, ilk edinilen dil, sıklıkla kullanılan dil değişkenlerine göre parçalar ve parçalarüstü birimleri kullanma becerileri ile konuşma kaygıları incelenirken ilişkisiz örneklemler t-testi kullanılmıştır. Bunun yanında, öğrencilerin anne-baba öğrenim durumu değişkenlerine göre parçalar ve parçalarüstü birimleri kullanma becerileri ile konuşma kaygıları incelenirken, One-Way ANOVA testi kullanılmıştır. Süreç sonunda çalışma grubuyla yapılan görüşmelerden elde edilen veriler ise NVivo programı kullanılarak içerik analizi ve betimsel analiz teknikleriyle çözümlenmiştir.Yapılan analizler sonucunda bilgisayar destekli prozodi eğitiminden sonra, çalışma grubunun parçalar ve parçalarüstü birimleri kullanma becerileri ile konuşma kaygıları son test sonuçlarının, ön test sonuçlarından anlamlı düzeyde farklılaştığı, son test ile kalıcılık testleri arasında ise anlamlı bir farklılık olmadığı tespit edilmiştir. Bu durum bilgisayar destekli prozodi eğitiminin etkili ve kalıcı olduğunu ortaya koymaktadır. Öte yandan, çalışma grubunda prozodi eğitiminden sonra uygulanan son test ve kalıcılık testlerinde herhangi bir değişiklik yaşamayan veya son test puanlarına kıyasla kalıcılık testi puanlarında düşüş yaşayan öğrenciler de mevcuttur. Bilgisayar destekli prozodi eğitimine yönelik öğrenci görüşleri incelendiğinde, genel anlamda olumlu görüşler belirtildiği tespit edilmiştir. Öğrencilerin bu eğitimin konuşma becerilerini geliştirdiğini, konuşma kaygılarını istenen bir düzeye taşıdığını, eğlenirken aynı zamanda keyif aldıklarını, prozodi eğitiminin avantajlı ve güçlü yanlarının olduğunu düşünmeleri verilen eğitim hususunda olumlu görüşlere sahip olduklarını ortaya koymaktadır. Öğrencilerin belirtmiş oldukları olumsuz görüşler ise prozodi eğitimin işleniş süreciyle ilgili olup zaman yetersizliği, uygun alt yapı imkânlarının sağlanamaması, kalabalık gruplarla işlevsiz olabileceği, sesten arındırılmış bir ortamı gerekli kılması, herkes tarafından anlaşılır olamayabileceği yönündedir. Yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla çalışma grubundan elde edilen nitel veriler, çalışmadan elde edilen nicel verileri desteklemektedir.Araştırmada çalışma grubuna uygulanan bilgisayar destekli prozodi eğitiminin, iki dilli ortaokul öğrencilerinin parçalar ve parçalarüstü birimleri kullanma becerileri ile konuşma kaygıları üzerinde olumlu bir etkiye sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar kelimeler: iki dillilik, konuşma becerisi, konuşma kaygısı, parçalar ve parçalarüstü birimler

The aim of this study is to reveal the effect of computer-assisted prosody education on secondary school students who acquire Turkish as a second language, on their ability to use segmental and suprasegmental units in their Turkish speech, and on their speaking anxiety. The sequential explanatory mixed method, one of the mixed methods, was used in the research. Quantitative data formed the basis of the research. Quantitative data were supported by the qualitative data obtained within the scope of the research.The study group of the research consists of 15 bilingual seventh grade students studying at the Evciler Secondary School in the Mazıdağı district of Mardin in the spring term of the 2020/2021 academic year. Personal information form, Speech Anxiety Scale for Bilingual Secondary School Students (İDİKKÖ), Segmental and Suprasegmental Units Evaluation Rubric (PPDR) and interview form were used as data collection tools in the research. The bilingual students in the study group were given prosody training and computer aided prosody training for 10 weeks. The audio recordings taken from the students as part of the pre-test, post-test and permanence test were analyzed in the 6.1.08 version of the Praat sound analysis program. The data obtained in this context were evaluated in the context of pre-test, post-test and retention tests by means of PPDR, and students' ability to use segmentals and suprasegmental units were examined. In addition, in order to measure the effect of computer-assisted prosody training on speech anxiety, İDİKKÖ was applied to the study group as pre-test, post-test and retention test. One-way ANOVA test for repeated measures was used in the comparison of the pre-test, post-test and retention test measurements of the study group regarding PPDR and İDİKKÖ. The independent samples t-test was used to examine students' ability to use segmental and suprasegmental units according to gender, first language, frequently used language variables, and speaking anxiety. In addition, the One-Way ANOVA test was used to examine the students' ability to use segmental and suprasegmental units and their speaking anxiety according to the variables of parental education status. At the end of the process, the data obtained from the interviews with the working group were analyzed with content analysis and descriptive analysis techniques.As a result of the analyzes made, it was found that after the computer-assisted prosody training, the study group's ability to use segmental and suprasegmental units and the results of the post-test for speaking anxiety differed significantly from the results of the pre-test, it was determined that there was no significant difference between the post-test and the permanence tests. This situation reveals that computer assisted prosody training is effective and permanent. On the other hand, there are also students in the study group who did not experience any changes in the post-test and retention tests administered after the prosody training, or who experienced a decrease in their retention test scores compared to their post-test scores. When the students' views on computer-assisted prosody education were examined, it was determined that generally positive opinions were expressed. The fact that students think that this education improves their speaking skills, raises their speaking anxiety to a desired level, enjoys them while having fun, and thinks that prosody education has advantages and strengths reveals that they have positive opinions about the education given. The negative opinions expressed by the students are related to the process of prosody education, such as lack of time, inability to provide appropriate infrastructure, it may be dysfunctional with large groups, it requires an environment free from sound, and it may not be understandable by everyone. The qualitative data obtained from the study group through the semi-structured interview form support the quantitative data obtained from the study.In the study, it was concluded that computer-assisted prosody education applied to the study group had a positive effect on bilingual secondary school students' ability to use parts and suprasegment units and their speaking anxiety.Keywords: bilingualism, speaking ability, speaking anxiety, segmental and suprasegmental units