Kars Beylerbeyliği'ne Ait 813 ve 837 Numaralı Tapu Tahrir defterleri'nin transkripsiyonu ve değerlendirilmesi

Abstract

Kuzeydoğu Anadolu bölgesinde yer alan Kars, konumu ve coğrafi yapısından dolayı ilk çağlardan itibaren birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Kanunî Sultan Süleyman Döneminde, Osmanlı İmparatorluğu hâkimiyetine girmiş olan Kars, bu dönemde Erzurum Beylerbeyliği'ne bağlı bir sancak olmuştur. Daha sonra 1580 tarihinde Kars Beylerbeyliği kurularak, İran sınırında önemli bir merkez haline getirilmiştir.Sanayi İnkılabı öncesinde tarıma dayalı devletler otoritelerini sağlamlaştırmak için kendilerine bağlı bölgelerde, vergiye tabi olabilecek her şeyi kayıt altına almaktaydılar. Vergi kaynaklarının tespiti, vergiye tabi halkı, malı ve toprağı tespit etmek ve kayıt altında tutmak amacıyla Osmanlı İmparatorluğu'nda da Tapu Tahrir Defterleri tutulmuştur. Bu defterlerden ait olduğu bölgenin nüfusu, nüfus potansiyeli, tarım kaynakları, bölgedeki köy ve mezraların isimleri, hane sayısı, aile yapısı ve sancağın idari teşkilatı hakkında bilgiler tespit etmek mümkündür. Bu çalışmada Cumhurbaşkanlığı Osmanlı Arşivinde bulunan, 813 ve 837 Numaralı Tapu Tahrir İcmal Defterleri incelenerek 1680-1727 yılları arasında Kars şehrinde bulunan tımar ve zeâmet sahipleri, bölgedeki nahiyelerin, köylerin ve mezraların isimlerine ulaşılmıştır. Bu bilgiler neticesinde Kars Beylerbeyliği dâhilinde bulunan tımar ve zeâmet sayıları, kılıç tımarları ve tımarların yıllar içinde değişim şekilleri ortaya konulmuştur.

Located in the Northeastern Anatolia region, Kars has hosted many civilizations since the first ages due to its location and geographical structure. Kars, which came under the rule of the Ottoman Empire during the reign of Suleyman the Magnificent, became a sanjak under the governorship of Erzurum during this period. Later, in 1580, governorship of Kars was established and turned into an important center on the Iranian border.Before the Industrial Revolution, states in agriculture-based societies recorded everything that could be taxed in the regions attached to them in order to consolidate their authority. In the Ottoman Empire, Land Registry Books were also kept in order to identify and record tax sources, taxable community, property, and land. From these books, information about the population of the region to which it dependent, population potential, agricultural resources, names of villages and hamlets in the region, number of households, family structure and administrative organization of the district can be determined.In this study, the names of the tımar and zeamet owners, townships, villages and hamlet in the city of Kars between 1680-1727 were obtained by examining the Land Registry Summary Books numbered 813 and 837 in the Presidential Ottoman Archive. As a result of this information, the number of timar and zeamets, sword timar and methods of change over the years within the governorship of Kars were revealed.