Ebû Hayyân el-Endelüsî ve Tuhfetü'l-Erîb Bimâ fi'l-Kurʾân Mine'l-Garîb adlı eseri

Abstract

Kur'ân dilinin Arapça olması nedeniyle Garîbu'l-Kur'ân ilminin temel odağı da Arap dilidir. Kur'ân'ın muradının anlaşılması onun dili olan Arapçayı kavramaktan ve kelimelerine vakıf olmaktan geçmektedir. Bu noktada da birçok dille alakalı çalışmalarının da olduğunu bildiğimiz Ebû Hayyân'ın dil bilimine olan yatkınlığı Arap dilinde zirveye ulaşmıştır. Arap diline olan hakimiyetini başta tefsirinde gördüğümüz müellifin ele aldığımız eseri de Kur'ân'daki garîb lafızları incelediği filolojik bir çalışmasıdır. Bu sebeple de çalışmamızın birinci bölümünde Ebû Hayyân'ın doğumundan ölümüne aile hayatıyla alakalı bilgiler verdik, Endülüs'te başlayan ilmi serüveninin yaptığı seyahatlerle beraber nasıl geliştiğinden, bu seyahatlerin ilmi şahsiyetine olan etkileri, karşılaştığı hocaları ve geride bıraktığı talebeleriyle beraber İslam medeniyetine olan katkısını ele aldık.İkinci bölümde ise yukarıda zikrettiğimiz Garîbu'l-Kur'ân ilminin kelime terkibini esas almak suretiyle öncelikle genel bir tanımını yaparak daha sonra literatürdeki yerinden bahsettik. Alimlerin konuyla alakalı görüşlerine yer vermek suretiyle bu ilim dalının mevcudiyeti noktasındaki gerekliliği ve dayanağını izah etmeye çalıştık. Son olarak bu ilmi sahada yapılan çalışmaların kapsamından ve telif edilen eserlerin en önemlilerinden bahsettik.Çalışmamızın son bölümünde ise ele aldığımız eserin örneklerle birlikte genel özelliklerinden, müellifin eserinde nasıl bir metot izlediğinden bahsettik. Son olarak da eserde bulunan kelimelerin tümünü tablo şeklinde tasarlayıp müellifin açıklamasına ve kelimenin Kur'ân'dan birer ayet örneğine yer vererek çalışmamızı tamamladık.

Since the language of the Qur'an is Arabic, the main focus of the science of Garîbu'l-Qur'an is the Arabic language. Understanding the purpose of the Qur'an is through grasping its language, Arabic, and having knowledge of its words. At this point, Ebû Hayyân's aptitude for linguistics, which we know that she also had studies on many languages, reached its peak in the Arabic language. The work of the author, whose dominance of the Arabic language we see in her commentary, is also a philological study in which she examines the garib words in the Qur'an. For this reason, in the first part of our study, we gave information about the family life of Abu Hayyan from her birth to her death, how her scientific adventure, which started in Andalusia, developed with her travels, the effects of these travels on her scientific personality, we discussed her contribution to the Islamic civilization together with the teachers she met and the students she left behind.In the second part, we will first make a general definition of the above-mentioned science of Garîbu'l-Qur'an, based on the word composition, and then we will talk about its place in the literature. We tried to explain the necessity and basis of the existence of this branch of science by giving place to the opinions of scholars on the subject. Finally, we talked about the scope of the studies carried out in this scientific field and the most important of the copyrighted works.In the last part of our study, the general features of the work we have discussed together with examples, we talked about the method the author followed in her work. Finally, we completed our work by designing all the words in the work in the form of a table, giving the explanation of the author and a verse example of the word from the Qur'an.