Sabir Parsa divanı tahlili

Abstract

Eski Türk edebiyatı çalışmalarında divan şiiri tahlili önemli bir yer tutmaktadır. Ali Nihat Tarlan'ın `Şeyhi Divanı'nı Tetkik` adlı çalışmasıyla başlattığı, Mehmet Çavuşoğlu, Harun Tolasa, Cemal Kurnaz ve M. Nejat Sefercioğlu gibi araştırmacıların geliştirip devam ettirdiği tahlil çalışmaları, divan şairlerinin eserleri esas alınarak, şairin hayal dünyası ve düşünce yapısının incelenip sentezlenmesi, divan şiirinin ve şairin dünyasını anlamamızda önemli bir yöntemdir. Bu doğrultuda çalışmamızda 17. yüzyıl Mevlevi şairlerinden biri olan Sabir Parsa'nın Divanı'nın tahlil edilmesi amaçlanmış ve bunun için Kazım Yoldaş'ın 2005 yılında yayımladığı `Sabir Parsa Divanı` adlı çalışmada ortaya konulan karşılaştırmalı metin esas alınmıştır. Çalışma şairin hayatı, edebi kişiliği ve eserlerinin anlatıldığı giriş bölümünden sonra gelen `Din ve Tasavvuf, Cemiyet, İnsan, Tabiat` başlıklı dört bölüm, sonuç, indeks ve bibliyografyadan oluşmaktadır. `Din ve Tasavvuf` adının verildiği birinci bölümde peygamberlere, mutasavvıflara ve diğer dini tasavvufi unsurlara Divan'daki orijinal haliyle yer verilmiştir. Çalışmanın en hacimli kısmını bu bölüm oluşturmaktadır. Mevlevi tarikatına bağlı, uzun yıllar Mevlevi şeyhliği yaptığını bildiğimiz şairin bu konudaki yönelimi kaçınılmazdır. `Cemiyet` başlığı altındaki ikinci bölümde devlet adamları, efsanevi-mitolojik şahıslar, halk hikâyesi kahramanları, şairler, günlük hayatta kullanılan araç gereçler, oyunlar, çeşitli meslekler, değerli taşlar vb. birçok alt başlık halinde incelenmiştir. `İnsan` başlıklı üçüncü bölümde, Divan şiirinin âşık- maşuk-rakip üçlüsüne dair unsurlara ve maddi manevi hallere yer verilmiştir. `Tabiat` isimli dördüncü bölüm ise kozmik âlem, zaman ve zaman ile ilgili unsurlar, burçlar, dört unsur, hayvanlar ve bitkiler gibi unsurlardan oluşan bölümdür. Divan'da tespit edilen unsurların yer aldığı alfabetik bir indeks ve çalışmada faydalanılan eserlerin künyelerinin yer aldığı kaynaklar ile çalışma sona ermektedir.

Divan poetry analysis has an important place in studies of Old Turkish Literature. He analysis, which started with Ali Nihat Tarlan's work titled `Şeyhi Divanı'nı Tetkik` and continued by researchers such as Mehmet Çavuşoğlu, Harun Tolasa, Cemal Kurnaz and M. Nejat Sefercioğlu, is based on the works of Divan poets, the poet's imagination and his idea are evaluated and synthesized. It is an important method for understanding the world of Divan poetry and thepoet.According in our study; it is aimed to analyze the Divan of Sabir Parsa, one of the 17 th century poets and for this, the comperative text revealed in the study of ` Sabir Parsa Divan` published by Kazım Yoldaş in 2005 was taken as basis.The study consist of four chapters, titled religion and sufism, society, human, nature, final index and bibliograpyh, following the introduction to the poet's life, literaty personality and works. The first taught prophets, Sufis and other religious mystical elements, who werenamed `Religion and Sufism`, were included in the original form in the Divan. It can be said that this is the most volum in ouspart of the work. The orientation of thepoet, whom we know that he was a Mevlevi sheik for many years, who is attached to the Mevlevi order, is inevitable. `Society` capital second man men, legendary-mythological figures, folk story heroes, poets, tools used in daily life, games, various professions, valuable professions and so on. It has been examined under many subtitles. In the third book of `Human`, the trio, the love of Divan poetry, fame and material and spiritual conditions are included. The fourth chapter named `Nature` is the section from elements such as the cosmic realm, elements related to time and time, signs, four elements, animals and plants. The study ends with an alphabetical index containing the elements determined in the Divan and the translation of the location of the used tags of there sources.