Rehberlik programının hemşirelerin kuruma ve mesleklerine ilişkin tutumları ile ayrılma niyetleri üzerine etkisi

Abstract

Amaç: Örgütsel sosyalizasyon modeline dayalı olarak hazırlanan bir rehberlik programının işe yeni başlayan hemşirelerin birim, kurum ve meslekten ayrılma niyeti, mesleğe ve kuruma bağlılılıkları, iş doyumu ile iş yükü algılarına etkisini değerlendirmektir.Yöntem: Araştırma iki aşamalı olarak gerçekleştirilmiştir. Tanımlayıcı, kesitsel tasarıma sahip birinci aşaması, Temmuz 2017-Eylül 2018 tarihleri arasında bir üniversite hastanesinde 335 hemşire ile yürütülmüştür. Araştırmanın ikinci aşaması, birinci aşamasını takiben yarı deneysel tek grup öncesi-sonrası tasarımla, aynı hastanede Ekim 2018-Aralık 2020 tarihleri arasında 56 işe yeni başlayan hemşire ile gerçekleştirilmiştir. Bu araştırmada uygulanan girişim, yeni hemşirelerin kurumsal ve mesleki tutumlarının iyileştirilmesi için örgütsel sosyalizasyon modeline göre hazırlanan rehberlik programıdır. Rehberlik programı stratejileri dokuz ay süresince uygulanmıştır. Rehberlik programı uygulanmadan önce yeni hemşirelerin bir ve üçüncü ayları arasında ilk ölçümleri ve 12. aylarında ikinci ölçümleri yapılmıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak, ayrılma niyetleri, mesleki ve örgüte bağlılık, iş doyumu ve iş yükü ölçekleri kullanılmıştır. Verilerin analizi tanımlayıcı analizler, doğrulayıcı faktör analizi, çoklu regresyon analizi ve eşleştirilmiş t testi ile yapılmıştır. Bulgular: Araştırmanın birinci aşamasında, iş doyumu ve örgüte duygusal bağlılık, hemşirelerin birim, kurum ve mesleklerinden ayrılma niyetlerinin ortak yordayıcıları olarak saptanmıştır. İkinci aşamasında, rehberlik programı uygulanan yeni hemşirelerin birim ve meslekten ayrılma niyeti, örgüte devam bağlılığı, mesleki normatif bağlılığı ve iş doyum düzeyleri bir yılın sonunda aynı düzeyini korumuştur. Program sonunda, katılımcıların kurumdan ayrılma niyetlerinde artma, örgüte duygusal ve normatif bağlılıkları ile mesleki duygusal bağlılıklarında azalma saptanmıştır.Sonuç: Yeni hemşirelerin kurumsal ve mesleki tutumlarının iyileştirilmesi için rehberlik programlarının çok yönlü yaklaşımlarla zenginleştirilmesi gereği bir kez daha ortaya konmuştur.

Objective: To evaluate the effect of a preceptor program prepared based on the organizational socialization model on newcomer nurses' intention to leave their unit, organization or profession, organizational and professional commitment, job satisfaction, and workload perceptions.Method: The research was carried out in two phases. The first phase with a descriptive, cross-sectional design was conducted with 335 nurses in a university hospital between July 2017 and September 2018. The second phase was implemented using a quasi-experimental single group pre-post design with 56 new nurses from October 2018 to December 2020 in the same hospital. The intervention implemented in this study was a preceptor program prepared based on the organizational socialization model in order to improve the institutional and professional attitudes of newcomer nurses. Preceptor program strategies were implemented for nine months. The first measurements were performed between the first and third months before the commencement of the program and the second measurements at the 12th month of the implementation. The data collection tools used were scales on turnover intentions, professional and organizational commitment, job satisfaction, and workload perceptions. Data analyses were performed using descriptive analysis, confirmatory factor analysis, multiple regression analysis, and paired t-test.Results: In the first phase of the study, job satisfaction and affective commitment to the organization were determined as common predictors of the nurses' intention to leave their unit, organization, and profession. The second phase revealed that the intention of leaving the unit and profession, continuance commitment to the organization, professional normative commitment and job satisfaction levels of the newcomer nurses remained the same after attending the preceptor program for one year. At the end of the program, it was found that the participants' intention to leave their organization increased while their affective and normative commitment to the organization and their professional affective commitment decreased.Conclusion: The results of this study again emphasized the need to enrich preceptor programs with multi-faceted approaches in order to improve the institutional and professional attitudes of newcomer nurses.