Postmenopozal obez kadınlarda on haftalık aerobik egzersizin serum osteokalsin, adipositokinler ve glikoz dengesi üzerine etkisi

Abstract

Postmenopozal dönemde östrojenin azalması ile birlikte obezite artmakta ve kemik sağlığı olumsuz etkilenmektedir. Ayrıca obezitenin artması, inflamasyonu artırmakta, kemik sağlığını olumsuz etkilemekte ve insulin direnci oluşma riskini artırmaktadır. Diğer taraftan, orta şiddetli aerobik egzersize katılım obezite ve ilişkili sağlık sorunlarını önlemek ve tedavi etmekte etkin bir yöntemdir. Son yıllarda obezite ve kemik sağlığı açısından üzerinde durulan bir konu olan `kemik, yağ ve kas doku etkileşimi`nde önemli rol oynayan osteokalsin, adipositokinler ve glikoz dengesinin postmenopozal obez (PMO) kadınlarda aerobik egzersizden nasıl etkilendiği araştırılmamıştır. Bu nedenle, bu çalışmanın amacı PMO kadınlarda 10 haftalık aerobik egzersizin serum osteokalsin, adipositokinler ve glikoz dengesi üzerine etkilerini incelemektir. Çalışmaya katılan 24 PMO kadın (beden kütle indeksi ≥30 kg/m2), rastgele yöntemle kontrol (n=12) ve egzersiz (n=12) gruplarına ayrılmıştır. Kontrol grubundan 10 hafta boyunca beslenme ve fiziksel aktivite düzeylerinde herhangi bir değişiklik yapmamaları istenmiştir. Egzersiz grubu ise koşu bandında 10 hafta orta şiddetli egzersiz programına (25-40 dk/gün, 3 gün/hafta, %50-70 rezerv kalp atım hızı aralığında) katılmıştır. Egzersiz programından önce ve sonra katılımcılardan kan örnekleri, besin tüketim kayıtları alınmış, vücut kompozisyonu ve maksimal oksijen tüketimleri (VO2maks) ölçülmüştür. Egzersizin etkisini ve gruplar arasındaki farklılığı analiz etmek amacıyla tekrarlı ölçümlerde ANOVA yöntemi, değişkenler arasındaki ilişkileri belirlemek için Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır. Egzersiz grubunda vücut ağırlığı, yağ kütlesi ve BKİ anlamlı olarak azalmıştır (p<0,05). Ayrıca egzersiz, VO2maks ve tükenme zamanlarını anlamlı düzeyde artırmıştır (p<0,01). Egzersiz grubunda glikoz düzeyi ve glikozile hemoglobin (HbA1c) anlamlı düzeyde azalmış (p<0,01), insulin düzeyi ve HOMA-IR değişmemiştir (p>0,05). Egzersiz protokolü, leptin, adiponektin, CTX, osteokalsin ve kemik alkalen fosfataz (BAP) düzeyinde anlamlı değişiklik oluşturmamıştır (p>0,05). Ayrıca visseral adipoz doku hacmi ile HOMA-IR, adiponektin ile bel çevresindeki değişimler arasında pozitif anlamlı ilişki (p<0,05); bel çevresi ile CTX, leptin ile CTX ve BAP ile HbA1c'deki değişimler arasında negatif anlamlı ilişki bulunmuştur (p<0,05). Bu çalışmanın bulguları, PMO kadınlarda 10 haftalık orta şiddetli aerobik egzersiz programının, kardiyorespiratuar fitness düzeyini arttırdığını ve vücut kompozisyonunu geliştirdiğini, ayrıca glikoz dengesini iyileştirdiğini göstermektedir. Bununla birlikte bu tür bir egzersizin uygulanan şiddet, süre ve sıklık yönünden PMO kadınlarda adipositokinler ve kemik sağlığı üzerine olan etkisi sınırlı kalmıştır.

In the postmenopausal period, reduction in estradiol, as well as an increase in adiposity, lead to deterioration in bone health. In addition, increase in adiposity adversely affects bone health and results in an increased risk of inflammation and insulin resistance. On the other hand, participation in moderate-intensity aerobic exercise training (AET) is known as an important means of both to prevent and to treat obesity-induced health problems. When the interactions among bone, obesity, and muscle are taken into consideration, how aerobic exercise training would affect leptin, adiponectin, irisin, osteocalcin and glucose homeostasis, which play a substantial role in this interaction, in postmenopausal obese women has not been investigated yet. In this context, the aim of this study was to determine the effect of 10 weeks of aerobic exercise training on adipocytokines, bone turnover markers and glucose homeostasis in postmenopausal obese women (PMOW). Twenty-four PMOW (body mass index (BMI)≥30 kg/m2) volunteered to participate in the study. Participants were randomly assigned into either control (n=12) or exercise (n=12) group. Control group was asked not to change their dietary habits or physical activity level. Exercise group participated in AET (25-40 min/day, 3 days/week at 50-70% of heart rate reserve) for 10 weeks. Pre- and post-exercise intervention blood samples were collected, food intake was recorded and analysed, and body composition and VO2max were measured. General linear model/repeated measure ANOVA was used to analyse treatment effects, group differences and treatment-group interactions. Pearson correlation analysis was used to determine the relationships between variables. Body weight, fat mass and BMI significantly decreased in exercise group (p<0.05), while no change was observed in control group. Exercise improved the VO2max and time to exhaustion in exercise group. Additionally, exercise decreased the glucose level and glycated haemoglobin (HbA1c) (p<0.01), however had no effect on insulin or HOMA-IR level. Exercise protocol did not exert any substantial effect on CRP, leptin, adiponectin, irisin, CTX, osteocalcin, or bone alkaline phosphatase (BAP) in the exercise group (p>0.05). Training-induced changes in CTX inversely associated with the changes in leptin and waist circumference (r values: -0.65; -0.63). Also, changes in BAP inversely correlated with the changes in HbA1c (r=-0.63). Findings of this study indicate that 10 weeks AET increases cardiorespiratory fitness level and improves body composition and glucose homeostasis in PMOW. However, the effect of such an exercise model on adipocytokines and bone formation markers in PMOW is limited.