Akut inme hastalarında motor imgeleme yeteneği ve yürütücü fonksiyonlar arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Gerçek bir hareketin açığa çıkmasında çevreden gelen görsel, işitsel ve proprioseptif girdilerin yanında bilişsel fonksiyon ön plandayken, hareketin imgelendiği süreçte planlama, süreci başlatma, dikkat gibi yürütücü fonksiyonlara düşen görev artmaktadır. Ancak bu zamana kadar motor imgeleme (Mİ) yeteneği ile yürütücü işlevler arasındaki ilişki gösterilmemiştir. Bu çalışmanın amacı akut dönem inme hastalarında Mİ yeteneği ve yürütücü fonksiyonlar arasındaki ilişkinin incelenmesiydi. Mİ'nin zamansal özelliği mental kronometri testleriyle, kolaylık özelliği ise öz-bildirim ölçekleriyle ölçülmektedir. Ancak akut inme hastalarında Mİ'nin kolaylık parametresinin değerlendirilmesinde geçerli ve güvenilir bir öz- bildirim ölçeği bulunmadığından, ilk basamak olarak kinestetik ve vizüel olmak üzere iki alt boyuttan oluşan Hareket İmgeleme Anketi-İkinci Versiyon'un (HİA-İV) Türk diline uyarlanması, geçerlik ve güvenirliğinin araştırılması planlandı. Çalışmaya yaşları 50-75 arasında değişen 56 akut inme hastası ve 50 sağlıklı birey dahil edildi. Yaşam kalitesi Barthel İndeksi (Bİ), mental kronometri 10 metre yürüyüş testi, motor fonksiyonlar Motor Değerlendirme Ölçeği (MDÖ), gövde vertikalliği Gövde Bozukluk Ölçeği, yürütücü işlevler İz Sürme Testi (İST) ile değerlendirildi. HİA-İV anketi, test tekrar test güvenilirliği için inme sonrası 3. ve 7. gün olmak üzere iki kez tekrar edildi. Anketin vizüel imgeleme alt boyutunun orta, kinestetik imgeleme alt boyutu ve anket genelinin iyi seviyede test-tekrar test güvenirliğe sahip olduğu bulundu (sırasıyla sınıf içi korelasyon katsayısı: 0,669; 0,797; 0,785). Anketin iç tutarlılığının ise vizüel ve kinestetik imgeleme alt boyutları için iyi seviyede, anket geneli için ise mükemmel seviyede olduğu bulundu (sırasıyla Cronbach alfa katsayıları: 0,835; 0,831; 0,902). HİA-İV anketinin, birleşim geçerliğinin incelenmesinde kullanılan Bİ ile orta (rho= 0,32, p<0,05); Mental Kronometri Skoru ile zayıf-orta (rho= -0,28 p<0,05); MDÖ ile zayıf-orta (rho= 0,31, p<0,05) ilişki bulunurken, gövde vertikalliği ile arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır (rho=0,02, p>0,05). Sağlıklı kontrol grubu ve inme hasta grubundaki HİA-İV'nin toplam puanları arasında fark olduğu (p=0,001) ve anketin bilinen grup geçerliliğine sahip olduğu tespit edildi. İST ile HİA-İV'nin toplam puanı arasında orta düzeyde (rho= -0,40, p=0,002) bir korelasyon bulunurken, Mental Kronometri skoru ile korelasyon bulunmamıştır ( rho= -0,173, p=0,203) Sonuç olarak, HİA-İV'nin Türkçe versiyonu akut inme hastalarında Mİ yeteneğini değerlendirmek üzere kullanılabilecek güvenilir ve geçerli bir ölçüm aracıdır. Mİ ve kognisyon birbirinden ayrı düşünülmemesi gereken fonksiyonlardır.Anahtar Kelimeler: Hareket İmgeleme Anketi-İkinci Versiyon, akut inme, güvenirlik ve geçerlik, motor imgeleme, yürütücü fonksiyonlar

While the cognitive function is at the forefront in addition to the visual, auditory and proprioceptive inputs from the environment in the emergence of a real movement, the task of executive functions such as planning, initiating the process and attention increases in the process of visualizing the movement. However, until now, the relationship between motor imagery (MI) ability and executive functions has not been demonstrated. The aim of this study was to examine the relationship between MI ability and executive functions in acute stroke patients. The temporal feature of MI is measured by mental chronometry tests, and the convenience feature is measured by self-report scales. However, since there is no valid and reliable self-report scale for the evaluation of the convenience parameter of MI in acute stroke patients, the first step was the adaptation of the Movement Imagination Questionnaire-Second Version (HIA-IV), which consists of two sub-dimensions, kinesthetic and visual, into Turkish, and validity and its reliability was investigated. 56 acute stroke patients aged between 50-75 and 50 healthy individuals were included in the study. Quality of life was evaluated with the Barthel Index (BI), mental chronometry with the 10- meter walking test, motor functions with the Motor Rating Scale (MDI), trunk verticality with the Trunk Impairment Scale, and executive functions with the Trace Making Test (IST). The HIA-IV questionnaire was repeated twice, on the 3rd and 7th day after stroke, for test-retest reliability. It was found that the visual imagery sub-dimension of the questionnaire was medium, the kinesthetic imagery sub-dimension and the overall questionnaire had good test-retest reliability (intraclass correlation coefficient: 0.669; 0.797; 0.785, respectively). The internal consistency of the questionnaire was found to be good for the visual and kinesthetic imagery sub-dimensions, and excellent for the overall questionnaire (Cronbach's alpha coefficients: 0.835; 0.831; 0.902, respectively). Intermediate (rho= 0.32, p<0.05) with BI used to examine the convergent validity of the HIA-IV questionnaire; Weak- moderate (rho= -0.28 p<0.05) by Mental Chronometry Score; While there was a weak-moderate (rho= 0.31, p<0.05) relationship with MDS, no significant correlation was found with trunk verticality (rho=0.02, p>0.05). It was determined that there was a difference between the total HIA-IV scores in the healthy control group and the stroke patient group (p=0.001), and the questionnaire had known group validity. While there was a moderate correlation (rho= -0.40, p=0.002) between IST and the total score of HIA-IV, no correlation was found with the Mental Chronometry score (rho= -0.173, p=0.203). The Turkish version of the . is a reliable and valid measurement tool that can be used to evaluate MI ability in acute stroke patients. MI and cognition are functions that should not be considered separately.Keywords: Movement Imagery Questionnaire-Revised Second Version, acute stroke, reliability and validity, motor imagery, executive functions