Meme kanserinde cerrahi sonrası radyoterapi süresince uygulanılan egzersiz eğitiminin etkinliğinin araştırılması

Abstract

radyoterapi süresince uygulanılan gözetimli egzersiz eğitiminin, omuz eklem hareketaçıklığı (EHA), kavrama kuvveti, skapular diskinezi, lenf ödem, üst ekstremitefonksiyonelliği, hareket korkusu, yaşam kalitesi, ağrı ve duyusal semptomlarüzerindeki etkinliğini araştırmaktı. Tek taraflı meme ve aksilla cerrahisi geçiren veaksillar alanı içeren radyoterapiye yönlendirilen 37 hasta, basit rastgele yöntem ileegzersiz (n=19) ve kontrol (n=18) olarak iki gruba ayrıldı. Egzersiz grubundakihastalara; EHA, germe, kuvvetlendirme, solunum, sinir mobilizasyon egzersizleri vemanuel terapi uygulamalarından oluşan program, 7 hafta boyunca haftada 3 günuygulandı. Kontrol grubundaki hastalara, rutin radyoterapi sürecinde olduğu gibiherhangi bir egzersiz eğitimi uygulanmadı. Gruplardaki hastalar radyoterapi öncesive sonrasında 2 kez olmak üzere; EHA evrensel gonyometre ile, kavrama kuvvetiJamar el dinamometresi ile, skapular diskinezi Lateral Skapular Kayma Testi ile, lenfödem çevre ölçümü ile, fonksiyonellik Kol, Omuz ve El Sorunları Anketi (DASH) veOmuz Ağrı ve Engel Indeksi (SPADI) ile, hareketten korku TAMPA KinezyofobiÖlçeği ile, yaşam kalitesi Avrupa Kanser Araştırma ve Tedavi Organizasyonu YaşamKalite Anketleri C30-BR23 (EORTC QLQ-C30 ve BR23) ile, ağrı ve duyusalsemptomlar McGill Ağrı Soru Formu ve Görsel Analog Skala (GAS) iledeğerlendirildi. Çalışmanın sonuçlarına göre; omuz EHA'da egzersiz grubunda heryönde artış elde edilirken (p<0,05), kontrol grubundaki tek değişim omuz fleksiyonderecesinde azalma oldu (p<0,05). Kavrama kuvvetinde egzersiz grubunda artış eldeedilirken (p<0,05), kontrol grubunda azalma gözlendi (p<0,05). Skapulardiskinezinin pozitif olduğu hasta sayısı ve hastalardaki lenf ödem durumu her ikigrupta da değişmedi. Fonksiyonellikte, hem DASH hem de SPADI bulgularındatedavi grubunda iyileşme elde edilirken (p<0,05), kontrol grubunda azalma gözlendi(p<0,05). Hareket korkusunda, egzersiz grubunda iyileşme elde edilirken (p<0,05),kontrol grubunda değişim bulunmadı (p>0,05). Yaşam kalitesi alt ölçeklerinde,meme semptomlarında her iki grupta da artış gözlendi (p<0,05). Egzersiz grubundakognitif fonksiyon değerinde değişme olmaksızın diğer tüm parametrelerde iyileşmeelde edildi (p<0,05). Kontrol grubunda yaşam kalitesi alt parametrelerinden; vücutimajı, emosyonel fonksiyon, genel sağlık düzeyi ve kognitif fonksiyonlarda değişmeolmazken (p>0,05), diğer tüm alt parametrelerde azalma gözlendi (p<0,05). McGillve GAS değerlerinde, egzersiz grubunda iyileşme elde edilirken (p<0,05), kontrolgrubunda kötüleşme gözlendi (p<0,05). Sonuç olarak meme ve aksilla cerrahisisonrası, aksillar radyoterapi süresince uygulanılan gözetimli egzersiz eğitimi ile üstekstremitedeki akut komplikasyonlar engellenmiş ve iyileşme yönünde bulgular eldeedilmiştir. Bu çalışmada kullanılan egzersiz protokolünün, meme kanseri radyoterapihastalarında uygulanması tavsiye edilir niteliktedir. Egzersiz tedavisinin aksillarradyoterapi hastalarında uzun dönem etkinliğini araştıran çalışmalara ihtiyaç vardır.Anahtar kelimeler: Meme kanseri, adjuvan radyoterapi, egzersiz tedavisi, üstekstremite, hayat kalitesi

. The aim of this study was to investigate theeffectiveness of supervised exercise training during post surgery radiotherapy periodon range of motion, grip strength, scapular dyskinesia, lymphedema, upper extremityfunctionality, fear of movement, quality of life, pain and sensory symptoms. Thirtyseven patients who underwent unilateral breast and axilla surgery and referred toaxillary radiotherapy were allocated in two groups as exercise (n = 19) and control (n= 18) by simple random method. The patients in exercise group received, range ofmotion, stretching, strengthening, breathing, neural mobilization exercises andmanuel therapy applications, 3 days a week for 7 weeks. The patients in the controlgroup didn't receive any exercise training as in routine radiotherapy period. Thepatients in both groups were evaluated before and after radiotherapy period forshoulder range of motion with universal goniometer, grip strength with Jamar handdynamometer, scapular dyskinesia with Lateral Scapular Slide Test, lymphedemawith circumferencial measurement, functionality with Disabilities of the Arm,Shoulder and Hand Questionnaire (DASH) and Shoulder Pain and Disability Index(SPADI), fear of movement with TAMPA Kinesiophobia Scale , quality of life withEuropean Organisation for Research and Treatment of Cancer Quality of LifeQuestionnaire C30 and BR23 (EORTC QLQ C30 and BR23), pain and sensorysymptoms with McGill Pain Questionnaire and the Visual Analogue Scale (VAS).According to our results; while shoulder ROM increased in all directions in exercisegroup (p<0.05), the only change in control group was a decrease in the flexiondegree (p<0.05). The grip strength was increased in exercise group (p <0.05) anddecreased in control group (p<0.05). The number of patients with positive scapulardyskinesia and lymph edema severity did not change in either group. Functionalstatus improved in exercise group for both DASH and SPADI findings (p<0.05) andcontrol group results decreased for both measures (p<0.05). Fear of movementimproved in exercise group (p<0.05) and no change was observed in control group(p>0.05). For quality of life subscale results; breast symptoms increased in bothgroups (p<0.05). In exercise group all the other subscale parameters improved exceptcognitive function did not chance (p<0.05). In control group while no change wasobtained in body image, emotional function, cognitive functions and general healthlevel (p>0.05), all the other quality of life parameters was decreased (p<0.05). Forpain results; Mcgill and VAS values recovered in exercise group (p<0.05) andworsened in the control group (p<0.05). In conclusion, upper extremity acutecomplications were prevented and recovered with supervised exercise training duringpost surgery radiotherapy. The exercise protocol used in this study is recommendedto be applied in breast cancer radiotherapy patients. Studies investigating the longterm effectiveness of exercise therapy in axillary radiotherapy patients are needed.Keywords: Breast cancer, adjuvant radiotherapy, exercise training, upper extremity,quality of life