Farklı tekrarlı sprint protokollerinde enerji sistemlerinin katkısı: Cinsiyetler arası karşılaştırma

Abstract

Bu çalışmanın amacı, toplam sprint süresi (60sn) aynı olan farklı tekrarlı sprint protokollerinde enerji sistemlerinin katkısı, performans değişkenleri ve fizyolojik yanıtlar üzerine protokol ve cinsiyet etkisini incelemektir. Çalışmaya düzenli antrenman yapan ve aktif olarak salon takım sporlarıyla uğraşan 16 erkek ve 14 kadın sporcu katılmıştır. Katılımcılar rastgele sıra ile 30 saniye toparlanma aralıklarıyla 10x6sn 6x10sn bisiklette tekrarlı sprint testlerine katılmışlardır. Testler sırasında katılımcıların relatif zirve güç (ZGREL), relatif ortalama güç (OGREL), performans düşüş yüzdesi PD(%) oksijen tüketimi (VO2), kan laktat değeri (LA), kalp atım hızı (KAH) ve algılanan zorluk derecesi (AZD) belirlenmiştir. Aerobik sistemin katkısı VO2 ölçümlerinden, laktik sistemin katkısı LA değerlerinden, alaktik sistemin katkısı ise toparlanma dönemindeki VO2 kinetiğinden mono-eksponansiyel formül ile hesaplanmıştır. Cinsiyet ve protokole göre performans değişkenleri, fizyolojik yanıtlar ve her bir enerji sisteminin katkısı, toplam enerji harcaması, relatif enerji harcaması ve oksijen tüketim değerleri arasındaki farklar Karışık Desen ANOVA ile test edilmiştir. Tekrarlı sprint protokollerinde ZGREL ve OGREL değerleri üzerine cinsiyet etkisi anlamlıdır (p<0.05), ZGREL değerlerine protokol etkisi benzer (p>0.05), OGREL değerlerinde anlamlıdır (p<0.05). Performans düşüş yüzdesinde ise cinsiyet etkisi benzer olup (p>0.05), protokol etkisi anlamlı derecede farklıdır (p<0.05). Protokollerin maksimum KAH ve maksimum LA üzerine etkisi benzer (p>0.05), AZD üzerine etkisi ise anlamlı derecede farklıdır (p<0.05).Tekrarlı sprint testlerinde, alaktik ve laktik sistem üzerine hem cinsiyet hemde protokol etkisi anlamlı derecede farklıdır (p<0.05). Aerobik sistem katkısı ise cinsiyetler arasında benzerdir (p>0.05) ancak protokol etkisi anlamlı derecede farklıdır (p<0.05). Bu çalışmanın bulguları yapılan toplam sprint zamanı benzer olan farklı tekrarlı sprint protokollerinde fizyolojik yanıtların, performans çıktılarının ve enerji sistemlerinin katkısının cinsiyete ve protokole göre önemli ölçüde değiştiğini göstermiştir. Bu çalışma aynı zamanda her iki cinsiyette de alaktik sistemi geliştirmek için 10x6sn protokolünün tercih edilebilir olduğunu göstermektedir.

The aim of this study was to investigate the energy system contrubution, performance variables and physiological responses in different repeated sprint protocols with same total sprint duration (60s) according to gender. Sixteen male and fourteen female active athletes from indoor teams sports participated in this study voluntarily. Participants performed two repeated sprint protocols (10x6s and 6x10s) in random order with standard recovery of 30 s. Relative peak power (PPREL), relative mean power (MPREL), performance decrement (PD%), oxygen consumption (VO2), blood lactate (LA), heart rate (HR) and ratings of perceived exertion (RPE) were measured during the tests. The contributions of the aerobic, lactic, and alactic systems were calculated from the VO2, LA values, and the recovery VO2 using mono-exponential model. The differences in performance variables, physiological responses and contribution of each energy system, total energy expenditure, relative energy expenditure and oxygen consumption values by gender and protocol were analyzed with Mixed Model ANOVA. The findings indicated significant gender effect in PPREL and MPRELvalues (p<0.05). The protocol effect on ZGREL values was similar (p>0.05), while it was significant on OGREL values (p<0.05). The gender effect in PD% was similar (p>0.05), while the protocol effect was significant (p<0.05). The effects of protocols on maximum HR and LA were similar (p>0.05) however it was significant in RPE (p<0.05). In repeated sprint protocols, the effect of gender and protocol on alactic and lactic system energy expenditure was significantly different (p<0.05). In the aerobic system contribution, the gender effect was similar (p>0.05), but the protocol effect was significantly different (p<0.05). The findings of this study showed that the contribution of energy systems, physiological responses and performance variabled varied significantly by gender and protocol in repeated sprint protocols. Additionally, this study suggested that the 10x6 s protocol was more suitable to improve the alactic system in both gender.