Chalder yorgunluk ölçeği ve yorgunluğu çok boyutlu değerlendirme ölçeğinin inme hastalarında geçerlilik ve güvenilirliği

Abstract

Çalışmanın amacı inme hastalarında yorgunluğu iki boyutuyla birlikte ele alıp fiziksel ve mental olarak inceleyen Chalder Yorgunluk Ölçeği (CYÖ) ve Yorgunluğu Çok Boyutlu Değerlendirme Ölçeği' nin (YÇBDÖ) inme hastalarında psikometrik özelliklerini incelemek ve bu hasta grubunda yorgunluğu etkileyen faktörleri araştırmaktı. Çalışmamıza ilk kez inme geçirmiş 18-80 yaş arası 80 inmeli birey dahil edildi. Her iki ölçeğin de test-tekrar test güvenirliği, iç tutarlılığı ve Cronbach alfa değerleri incelendi. Test-tekrar test uygulaması iki ölçek için de bir hafta arayla uygulandı. Geçerlilik için ölçeklerin Fugl Meyer Testi (FMT), Beck Depresyon Envanteri (BDE), İnmeye Özgü Yaşam Kalitesi Ölçeği (İÖYKÖ), Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi (PUKİ), Uluslararası Fiziksel Aktivite Anketi (UFAA), Barthel Günlük Yaşam Aktiviteleri İndeksi (BGYAİ) ve İnme Etki Ölçeği (İEÖ) ile ilişkileri incelendi. CYÖ' nün ve YÇBDÖ' nün mükemmel seviyede test-tekrar test güvenirliğine sahip oldukları bulundu. Ölçeklerin iç tutarlılığı incelendiğinde ise CYÖ' nün kabul edilebilir, YÇBDÖ' nün ise şüpheli seviyede iç tutarlılığa sahip olduğu görüldü. Ölçeklerin birleşim geçerliliği YŞÖ ile incelendiğinde CYÖ' nün mükemmel, YÇBDÖ' nün ise iyi seviyede eş zamanlı geçerliliği olduğu bulunmuştur. Ölçeklerin birleşim geçerliliği kapsamında FMT, BDE, İÖYKÖ ve PUKİ, UFAA, BGYAİ ve İEÖ alt bölümleriyle ilişkisi incelendiğinde ölçeklerle önemsiz ile mükemmel arasında değişen derecelerde ilişkileri olduğu, her iki ölçeğin de birleşim geçerliliğinin olduğu belirlendi. Sonuç olarak CYÖ ve YÇBDÖ' nün inme hastalarında yorgunluğu çok boyutlu değerlendirmede kullanılabilecek güvenli ve geçerli ölçüm araçları olduğu tespit edildi. Ayrıca inme hastalarında yorgunluk ile yaş, cinsiyet ve iyileşme evresi arasında ilişki olduğu gözlenmiştir.

The aim of the study was to examine the psychometric properties of the Chalder Fatigue Scale (CFS) and the Multidimensional Assessment of Fatigue (MAF), which examines fatigue both physically and mentally in stroke patients, and to investigate the factors affecting fatigue in this patient group. Eighty stroke individuals between the ages of 18-80 who had a stroke for the first time were included in our study. Test-retest reliability, internal consistency and Cronbach's alpha values of both scales were examined. The test-retest application was applied for both scales with one-week intervals. For validity, the relationships of the scales with Fugl Meyer Test, Beck Depression Inventory, Stroke-Specific Quality of Life Scale, Pittsburgh Sleep Quality Index, International Physical Activity Questionnaire, Barthel Activities of Daily Living Index and Stroke Impact Scale were examined. CFS and MAF were found to have excellent test-retest reliability. When the internal consistency of the scales was examined, it was seen that CFS had acceptable internal consistency, while MAF had a suspicious level of internal consistency. When the convergent validity of the scales was examined with FSS, it was found that CFS had excellent concurrent validity and MAF had good concurrent validity. When the correlations of the scales with the FMT, BDE, SSQoL and PUKI, IPAQ, BADLI and SIS subsections were examined, it was determined that there was a correlation between the scales and the scales ranging from insignificant to excellent, and that both scales had convergent validity. As a result, it was determined that CFS and MAF are reliable and valid measurement tools that can be used in the multidimensional evaluation of fatigue in stroke patients. In addition, it was observed that there was a relationship between fatigue and age, gender and recovery stage in stroke patients.