Ankara'nın Güdül ilçesinde lise öğrencilerine yönelik uyku kalitesi ve hijyeni konulu (kısa süreli) eğitimin etkililiğinin değerlendirilmesi araştırması

Abstract

Adolesanların iyilik ve sağlık halleri için uykunun rolünün çok önemli olduğu kabul edilmektedir. Bununla birlikte bu grubun uyku hijyen davranışları ile uyku kalitelerinin oldukça zayıf olduğu bilinmektedir. Bu araştırmanın amacı Ankara'nın Güdül İlçesindeki lise öğrencilerine okul ortamında verilen uyku hijyeni eğitiminin etkililiğinin değerlendirilmesidir. İlçedeki iki lisede eğitim gören 304 öğrenci (% 46,4 kız öğrenci, % 53,6 erkek öğrenci) araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırmada, Pittsburg Uyku Kalitesi İndeksi ve Uyku Hijyen İndeksi kullanılmıştır. Katılımcılara 21 Mayıs 2019 tarihinde ön-test uygulanmıştır. Öğrencilere 23 Mayıs 2019 tarihinde uyku hijyeni eğitimi verilmiş; 6 Haziran 2019 tarihinde son-test uygulanmıştır. Araştırma verilerinin normal dağılmaması sebebiyle analizlerde parametrik olmayan testler tercih edilmiştir. Yapılan eğitim sonrası, eğitim verilen öğrencilerde Uyku Hijyeni İndeksi puan ortalamaları 36,0±8,3'ten 31,5±6,6'ya gerilemiş (p<0,05), Pittsburgh Uyku Kalitesi İndeksi puanları 8,7±3,4'ten 5,0±2,3'e gerilemiştir (p<0,05). Uyku kalitesi iyi olan öğrenci sayısı 20 kişiden (%9,3) 97 kişiye (%51,9) yükselmiştir (p<0,05). Uyku kalitesinin uyku ilacı kullanım ihtiyacı dışındaki tüm alt bileşenleri anlamlı olarak iyileşmiştir (p<0,05). Yapılan araştırmanın bulguları, lise öğrencilerine okul ortamında verilen uyku hijyeni eğitiminin ve eğitimin uyku hijyeni ve uyku kalitesine yönelik etkililiğinin istatistiksel olarak anlamlı fark yarattığını ortaya koymuştur. Adolesanlara uyku hijyeninin kazandırılması ve bu yolla uyku kalitelerini yükseltilmesi adına gelecek çalışmalarda eğitimlerin artırılması ve okul müfredatlarında yer alması; uyku hijyeni ve uyku kalitesini olumlu yönde etkileyen düzenli fiziksel aktivite olanaklarının okullarda arttırılması; adolesanlara yönelik stres yönetimi gibi etkinliklerin öğretilmesi önerilmektedir.

It is commonly accepted that sleeping habits of adolescents has major role in their health and wellbeing. Thus, sleep hygiene behaviors and sleep quality of this group are mostly in low standarts. Purpose of this research is to evaluate the efficiency of sleeping education on high school students who are living in Gudul district of Ankara City. A total of 304 students (46,4% female and 53,6% male students) from two high schools in Gudul are involved in the research. Pittsburgh Sleep Quality Index and Sleep Hygiene Index are used in the research. Pre testing was applied to the participants on the 21st of May, 2019. Sleep hygiene education has been given to the students on the 23rd of May, 2019. Students took the final test on the 6th of June, 2019. Non parametric tests were prefferred for the analysis due to abnormal distribution of research data. After the education, Sleep Hygiene Index average scores of students who participated in the education session decreased from 36.0±8.3 to 31.5±6.6 (p<0,05), Pittsburgh Sleep Quality Index average scores decreased from 8.7±3.4 to 5.0±2.3 (p<0.05). The number of students with good sleep quality increased from 20 (9.3%) to 97 (%51.9). All sub-components of sleep quality, except the need of medication to sleep, are significantly improved (p<0.05). Sleep hygiene education at school has provided statistically significant difference on sleep hygiene and sleep quality according to results of the research. Increasing sleeping quality of adolescents through sleep hygiene education, adding sleeping hygiene classes to school curriculums, building facilities for students to practice physical activities which increase the sleep hygiene and quality positively and education on stress management are recommended.