Bir üniversite hastanesinde hemşirelik hizmeti verenlerin psikososyal risklerinin kopenhag psikososyal risk değerlendirme ölçeği ile incelenmesi ve mental iyilik durumu ile ilişkisi

Abstract

Bu çalışmada, hemşirelik hizmeti verenlerin çalışma yaşamı özellikleri, çalışma yaşamında psikososyal risk etkenlerine maruz kalımları ile mental iyilik durumları arasındaki ilişkilerin Mart-Mayıs 2019 tarihleri arasında değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Kesitsel tipte araştırmanın verileri, Ankara İli'nde bulunan bir vakıf üniversite hastanesinde çalışan 434 hemşireden oluşan araştırma grubunun kendi beyanları temelinde anket formlarına dayanmaktadır (gerçekleşme düzeyi %96,4). Çalışana ait sosyo-demografik özellikler, çalışma yaşamı özelliklerine ait değişkenler araştırmacı tarafından oluşturulan soru formları, psikososyal riskler KOPSOR-TR ve mental iyilik durumu ise GSA-12 ölçekleri kullanılarak incelenmiştir. Verilerin analizi istatistik yazılım programı kullanılarak bilgisayar ortamında, KOPSOR-TR güvenirliği ve bu grup özelinde doğrulayıcı faktör analizi ardından, araştırma değişken ilişkileri univariate, tabakalı, çok değişkenli modellemelerle incelenmiştir. En sık bildirilen psikososyal riskler iş arkadaşlarından sosyal destek eksikliği (%60,1), üst amirden sosyal destek eksikliği (%59,0) ve rol çatışmasıdır (%52,8). Mental iyilik durumu için ortanca değer kestirim noktası alındığında çalışanların %43,1'inin mental iyilik durumunun ortancaya göre daha kötü, %56,9'unun ortancaya göre daha iyi olduğu saptanmıştır. İşle ilgili psikososyal risklere göre hemşirelerin mental iyilik durumu karşılaştırıldığında yüksek bilişsel talepler, nicel talepler, duygusal talepler, duygularını gizleme, iş-ev çatışması, rol çatışması, çalışma koşulları ile ilgili iş güvencesizliği, iş doyumu eksikliği ve tükenmişliği olanların ortanca üzeri GSA puanı sahip olduğu (mental iyilik durumu daha kötü) saptanmıştır. Mental iyilik durumu ile ilişkili olduğu saptanan psikososyal risk boyutları ve ilişkileri dikkate alınarak yürütülecek izlem çalışmalarına nedensellik ve önleme zemini sağlayabilir. KOPSOR-TR iş yerlerinde bir izlem aracı olarak kullanılabilir.

In this study, it is aimed to evaluate associations among the work life characteristics of employees of nursing, their exposure to work related psychosocial risk factors and mental wellbeing status between the dates of March-May 2019. The data of this cross-sectional study was based on the self-reported survey forms of the research group consisting of 434 nurses working at a foundation university hospital in Ankara (availability %96,4). Sociodemographic characteristics of the employee, the variables of the working life characteristics were assessed using the questionnaires created by the researcher, the psychosocial risks were assessed using COPSOQ-TR and the mental wellbeing were assessed using the GSA-12 scales. Data analysis was performed by using statistical software program on computer, after COPSOQ-TR reliability and confirmatory factor analysis was evaluated for this group, the research variable associations were evaluated by univariate, stratified and multivariate models. The most frequently reported psychosocial risks are lack of social support from colleagues (%60,1), lack of social support from supervisor (%59,0) and role conflicts (%52,8). When the median value was used as the cut-off point for the mental wellbeing, it was determined that the mental wellbeing of %43,1 of the employees was worse than the median value and %56,9 of them were better than the median value. As the mental wellbeing status of the nurses are compared according to the work related psychosocial factors, it was established that the employees with higher cognitive demands, quantitative demands, emotional demands, demands for hiding emotions, work family conflict, role conflicts, insecurity over working conditions, job satisfaction and burnout had GSA score above the median value (worse mental wellbeing). Considering the psychosocial risk dimensions found to be associated with mental wellbeing status and their associations, it can provide casuality and prevention bases for the follow up studies. COPSOQ can be used as a monitoring tool in workplaces.