Gebelere yönelik ex-plissit modeli'ne göre geliştirilen cinsel eğitim ve danışmanlık programının cinsel yaşam üzerine etkisi

Abstract

Amaç: Araştırma, gebelere yönelik Ex-PLISSIT modeline göre geliştirilen cinsel eğitim ve danışmanlık programının cinsel işlev, gebelikte cinselliğe karşı tutum, cinsel sıkıntı ve cinsel yaşam kalitesi boyutlarını içeren cinsel yaşam üzerine etkisini belirlemek amacıyla yapıldı.Gereç-Yöntem: Ön test-son test, kontrol gruplu deneysel araştırmanın örneklemini 32'si deney, 30'u kontrol grubunda olan 62 gebe oluşturdu. Veriler Eylül 2019-Mayıs 2020 tarihleri arasında `Kişisel Bilgi Formu, Kadın Cinsel İşlev Ölçeği, Gebelikte Cinselliğe Karşı Tutum Ölçeği, Kadın Cinsel Sıkıntı Ölçeği-Revize ve Cinsel Yaşam Kalitesi Ölçeği-Kadın ile toplandı. Gebelik kontrolü için hastaneye başvuran gebelerden örneklem kriterlerini karşılayanlar saptandı. Belirlenen sayıda gebe alınarak önce deney grubu, sonra kontrol grubu oluşturuldu. Her iki gruptaki gebelere gebeliğin 8-16. haftasında ilk görüşmede tüm veri toplama formları uygulandı. İlk görüşmeden sonra deney grubundaki gebelere bireysel olarak Ex-PLISSIT modeline göre geliştirilen cinsel eğitim ve danışmanlık programının birinci oturumu uygulandı. Gebeliğin 18-26. haftasında gebelerle tekrar görüşüldü. Her iki gruptaki gebelere veri toplama formları uygulandı. Deney grubundaki gebelere cinsel eğitim ve danışmanlık programının ikinci oturumu uygulandı. Gebeliğin 28-36. haftasında ise, deney ve kontrol grubundaki gebelere veri toplama formları son kez uygulandı. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistikler, ki-kare testi, bağımsız gruplarda t-testi, varyans analizi, korelasyon ve regresyon analizi kullanıldı. Bulgular: Deney ve kontrol gruplarının bireysel özellikleri arasında istatistiksel olarak anlamlı fark yoktu (p>0,05). Ön testte deney ve kontrol grubunda yer alan gebelerin Kadın Cinsel İşlev Ölçeği, Gebelikte Cinselliğe Karşı Tutum Ölçeği, Cinsel Yaşam Kalitesi Ölçeği-Kadın puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmazken (p>0,05), Kadın Cinsel Sıkıntı Ölçeği-Revize puan ortalamaları arasında kontrol grubu lehine istatistiksel olarak anlamlı fark vardı (p<0,05). İkinci ve son testte grupların Kadın Cinsel İşlev Ölçeği ve Kadın Cinsel Sıkıntı Ölçeği-Revize puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmazken (p>0,05), Gebelikte Cinselliğe Karşı Tutum Ölçeği, Cinsel Yaşam Kalitesi Ölçeği-Kadın puan ortalamaları arasında deney grubu lehine istatistiksel olarak anlamlı fark vardı (p<0,05). Grupların kendi içinde yapılan değerlendirmesinde deney grubundaki gebelerin Kadın Cinsel İşlev Ölçeği, Gebelikte Cinselliğe Karşı Tutum Ölçeği, Kadın Cinsel Sıkıntı Ölçeği-Revize, Cinsel Yaşam Kalitesi Ölçeği-Kadın puan ortalamalarının tekrarlı ölçümleri arasında istatistiksel olarak anlamlı fark vardı (p<0,05).Sonuç: Gebelere yönelik Ex-PLISSIT modeline göre geliştirilen cinsel eğitim ve danışmanlık programının gebelikte cinselliğe karşı olumlu tutum geliştirmede etkili olduğu ve cinsel yaşam kalitesini artırdığı, cinsel işlev ve cinsel sıkıntı üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı belirlendi. Cinsel eğitim ve danışmanlık verilen gebelerin cinsel işlev sorunlarının ve cinsel sıkıntılarının azaldığı saptandı. Anahtar Kelimeler: Gebelik, Cinsel Yaşam, Ex-PLISSIT Modeli, Hemşirelik, Eğitim ve Danışmanlık.

Objective: This study aimed to determine the effect of sexuality education and counseling program based on Ex-PLISSIT model, including the dimensions sexual function, attitude towards sexuality in pregnancy, sexual distress and sexual quality of life on sexual life of pregnant women.Materials and Methods: This study is a pretest-posttest design experimental study with control group. The study was completed with a total of 62 pregnant women, 32 in the experimental group and 30 in the control group. Data is collected between September 2019-May 2020. Data were collected using Personal Information Form, Female Sexual Function Index, Attitude Scale Towards Sexuality in Pregnancy, Female Sexual Distress Scale-Revised and Sexual Quality of Life Scale-Female. Among the pregnant women who applied to the hospital for pregnancy control, those who met the sampling criteria were determined. A determined number of pregnant women were recruited, and first the experimental group and then the control group were formed. Pregnant women in both groups, 8-16th between weeks of pregnancy all data collection forms were applied at the first interview. After the first interview, the first session of the sexual education and counseling program developed according to the Ex-PLISSIT model was applied to the pregnant women in the experimental group individually. The pregnant women were interviewed again 18-26th between weeks of pregnancy. Data collection forms were applied to the pregnant women in both groups. The second session of the sexual education and counseling program was applied to the pregnant women in the experimental group. 28-36th between weeks of pregnancy data collection forms were applied for the last time to the pregnant women in the experimental and control groups. The data were evaluated used descriptive statistics, chi-square test, independent groups t-test, variance analysis, correlation analysis and regression analysis. Results: According to the results of the study, it was determined that there was no statistically significant difference between the experimental and control groups in terms of individually characteristics (p>0.05). It was found that there was statistically no significant difference between the experimental and control groups pre-test the Female Sexual Function Index, the Attitude Scale Towards Sexuality in Pregnancy and the Sexual Quality of Life Scale-Female mean scores of the pregnant women (p>0.05), there was a statistically significant difference between the mean scores of the Female Sexual Distress Scale-Revised in favor of the control group (p<0.05). There was statistically no significant difference between the mean scores of the Female Sexual Function Index and the Female Sexual Distress Scale-Revised in the second test and post-test (p>0.05), but there was a statistically significant difference between the mean score of the Attitude Scale Towards Sexuality in Pregnancy and the Sexual Quality of Life Scale-Female (p<0.05). In the evaluation made within the groups, there was a statistically significant difference between the repeated measurements of the pregnant women in the experimental group in the mean scores of the Female Sexual Function Scale, the Attitudes towards Sexuality in Pregnancy Scale, the Female Sexual Distress Scale-Revised, and the Sexual Life Quality Scale-Female score averages (p<0.05).Conclusion: As a result, it was found that the sexual education and counseling program given based on Ex-PLISSIT model for pregnant women increased positive attitude towards sexuality and sexual quality of life but, it was determined that there was no significant effect on sexual function and sexual distress. It was found that sexual function problems and sexual distress of pregnant women who were given sexual education and counseling decreased.Key Words: Pregnancy, Sexual Life, Ex-PLISSIT Model, Nursing, Education and Counseling.