Üniversite öğrencilerinde hepatit B farkındalığının belirlenmesi ölçeği: Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı `Üniversite Öğrencilerinde Hepatit B Farkındalığının Belirlenmesi Ölçeğinin` geliştirilmesidir. Bu amaçla; Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesinde fen ve sosyal bilimler alanında öğrenim gören Ön Lisans ve Lisans öğrencilerinin Hepatit B hastalığı hakkında bilgi düzeyleri üç başlık altında ( genel bilgiler, bulaşma yolları, tedavi ve korunma yolları) incelenmiştir.Çalışmanın evrenini Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi öğrencileri oluşturmaktadır. Veri toplamada kolayda örnekleme kullanılmıştır. Örnekleme Fakülte, Yüksekokul ve Meslek Yüksekokullarından toplam 1083 öğrenci dâhil edilmiştir. Öğrencilere 68 maddeden ve üç başlıktan oluşan taslak ölçek uygulanmıştır. Çalışmada, ilk bölümde araştırmanın amacı ve literatür taramasına yer verilmiş, ikinci bölümde Hepatit B hastalığının bulaşma yolları, korunma yolları ve tedavi yollarından bahsedilmiştir. Üçüncü bölümde, güvenilirlik ve geçerlilik gibi ölçmenin temel kavramları hakkında bilgiler verilmiştir. Dördüncü bölümde yapısal eşitlik modeli temel kavramları, faktör analizi ve model uyum iyiliklerinden bahsedilmiştir. Beşinci bölümde SPSS ve AMOS paket programları kullanılarak; açıklayıcı faktör analizi ile alt faktörler belirlenmiş, doğrulayıcı faktör analizi ile model teyit edilmiştir. Analiz sonucunda, modele uymayan bazı maddeler atılmış ve 38 maddeden oluşan 7 faktör elde edilmiş ve bu faktörler `Faktör 1: Hastalıktan Korunma, Faktör 2: Hastalığın Temas Yolu ile Bulaşması, Faktör 3: Hastalık Hakkında Genel Bilgi, Faktör 4: Hastalığın Ortak Kullanılan Eşyalar ile Bulaşması, Faktör 5: Hastalığın Prognozu, Faktör 6: Hastalığın Kan Yolu ile Bulaşması, Faktör 7: Hastalık İçin Risk Grupları` biçiminde adlandırılmıştır. Açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri ile elde edilen bulgular, modelin yapı geçerliliğinin sağlandığını göstermiştir. Ayrıca çalışmanın güvenilirliği; test yeniden test yöntemiyle ve madde analizine dayalı iç tutarlılık analiziyle gösterilmiştir. Dolayısıyla `Üniversite Öğrencilerinde Hepatit B Farkındalığının Belirlenmesi Ölçeği` için geçerlilik ve güvenilirlik sağlandığından dolayı, `Üniversite Öğrencilerinde Hepatit B Farkındalığının Belirlenmesi Ölçeği` üniversite öğrencilerinin Hepatit B farkındalığının belirlenmesinde rehber bir ölçek olarak kullanılabileceği sonucuna varılmıştır. Ayrıca elde edilen faktörler, demografik verilere göre de incelenmiştir. Son bölümde ise ölçek geliştirmeye yönelik çıktılar tartışılmış ve öneriler sunulmuştur.

The aim of this study is to develop the `Scale for Determining Hepatitis B Awareness in University Students`. For this purpose; The level of knowledge about Hepatitis B disease of Associate and Undergraduate students studying in the field of science and social sciences at Tokat Gaziosmanpaşa University was examined under three headings (general information, transmission routes, treatment and prevention methods).Students of Tokat Gaziosmanpaşa University constitute the universe of the study. In data collection, convenience sampling was used. Sampling A total of 1083 students from Faculties, Schools and Vocational Schools were included. A draft scale consisting of 68 items and three titles was applied to the students.In the study, the purpose of the research and literature review are included in the first section, and the transmission routes, prevention and treatment methods of Hepatitis B disease are mentioned in the second section. In the third chapter, information is given about the basic concepts of measurement such as reliability and validity. In the fourth chapter, basic concepts of structural equation model, factor analysis and model fit goodness are mentioned. In the fifth chapter, using SPSS and AMOS package programs; Sub-factors were determined by explanatory factor analysis, and the model was confirmed by confirmatory factor analysis. As a result of the analysis, some items that did not fit the model were discarded and 7 factors consisting of 38 items were obtained and these factors were `Factor 1: Protection from Disease, Factor 2: Transmission of the Disease by Contact, Factor 3: General Information about the Disease, Factor 4: Common Items of the Disease. Factor 5: Prognosis of the Disease, Factor 6: Transmission of the Disease by Blood, Factor 7: Risk Groups for the Disease. The findings obtained with explanatory and confirmatory factor analyzes showed that the construct validity of the model was ensured. Also the reliability of the study; It was demonstrated with test-retest method and internal consistency analysis based on item analysis. Therefore, since the validity and reliability of the `Hepatitis B Awareness Scale for University Students` was ensured, it was concluded that the `Scale for Determining Hepatitis B Awareness in University Students` could be used as a guiding scale in determining the Hepatitis B awareness of university students. In addition, the factors obtained were analyzed according to demographic data. In the last section, outputs for scale development were discussed and recommendations were presented.