Hematopoetik kök hücre nakli öncesi ve sonrası hastaların stresle baş etme tarzları ve ruhsal durumlarının incelenmesi

Abstract

Bu çalışma hematopoetik kök hücre nakli öncesi ve sonrası hastaların stresle baş etme tarzlarını ve ruhsal durumlarını incelemek amacıyla tanımlayıcı ve kesitsel olarak yapılmıştır.Araştırmanın örneklemini İnönü Üniversitesi Erişkin Kemik İliği Nakil Ünitesinde 15 Ocak 2020-31 Ekim 2020 tarihleri arasında kemik iliği nakli planlanan, ilk kez nakil yapılan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 50 hasta oluşturmuştur. Araştırmanın verileri `Hasta Bilgi Formu`, ''Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği(SBTÖ)'', `Kısa Semptom Envanteri(KSE)` kullanılmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler, Shapiro-Wilk testi, Kruskal Wallis, Mann Whitney U testi, Willcoxon testi, Bağımlı gruplarda t testi ve korelasyon testi ile analiz edilmiştir.Hastaların nakil öncesi ve sonrası Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği kendine güvenli yaklaşım, boyun eğici yaklaşım, sosyal destek alt boyut puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark olduğu bulunmuş (p<0.05); iyimser yaklaşım ve çaresiz yaklaşım alt boyutları puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark saptanmamıştır (p>0.05). Nakilden sonra SBTÖ kendine güvenli yaklaşım ve sosyal destek puanları artarken; iyimser yaklaşım, çaresiz yaklaşım ve boyun eğici yaklaşım puanları azalmıştır. Nakil öncesi ve sonrası KSE'nin somatizasyon, OKB, anksiyete bozukluğu, hostilite ve ek maddeler alt boyut puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak anlamlı fark bulunmuştur (p<0.05). 35-51 yaş grubu hastaların diğer yaş gruplarına göre daha fazla ruhsal belirti yaşadığı ve erkeklerin ruhsal belirtilerinin kadınlara göre daha fazla olduğu tespit edilmiştir.Çalışmanın sonucunda hastaların nakilden sonra SBTÖ kendine güvenli yaklaşım ve sosyal destek puanları artarken; iyimser yaklaşım, çaresiz yaklaşım ve boyun eğici yaklaşım puanları azalmıştır. Ayrıca nakilden sonra KSE somatizasyon, OKB, anksiyete bozukluğu, hostilite, ek maddeler ve Belirti Toplam İndeks puanları azalmıştır.

This study was conducted in a descriptive and cross-sectional type to before and after hematopoietic stem cell transplantation patients' ways of coping with stress and their mental states It is a study to examine.The sample of the study consisted of 50 patients who were planned for bone marrow transplantation between January 15, 2020 and October 31, 2020 in İnönü University Adult Bone Marrow Transplantation Unit, who were transplanted for the first time and accepted to participate in the study. The data of the study were used in the `Patient Information Form`, `Styles of Coping with Stress Scale (SCSS)`, `Brief Symptom Inventory (BSI)`. In the analysis of the data, descriptive statistics were analyzed with the Shapiro-Wilk test, Kruskal Wallis, Mann Whitney U test, Willcoxon test, dependent groups t test and correlation test.It was found that there was a statistically significant difference between the mean scores of the self-confident approach, submissive approach, and social support sub-dimension of the patients before and after the transplant in the Scale of Coping with Stress (p<0.05); There was no statistically significant difference between the mean scores of optimistic approach and desperate approach sub-dimensions (p>0.05). While the self-confident approach and social support scores of SCSS increased after the transplant; Optimistic approach, helpless approach and submissive approach scores decreased. There was a statistically significant difference between the mean scores of somatization, OCD, anxiety disorder, hostility and additional items sub-dimensions of BSI before and after transplantation (p<0.05). It was found that patients in the 35-51 age group experienced more mental symptoms than other age groups, and men had more mental symptoms than women.As a result of the study, while the patients' self-confident approach and social support scores increased after transplantation; optimistic approach, helpless approach and submissive approach scores decreased. In addition, BSI somatization, OCD, anxiety disorder, hostility, additional substances and Symptom Total Index scores decreased after transplantation