Otizmli çocuğa sahip ailelere uygulanan aile eğitim programının ailelerin stresle baş etme, yaşam kalitesi ve sosyal destek düzeylerine etkisinin incelenmesi

Abstract

Yapılan araştırmada, otizmli çocukların ebeveynlerine uygulanan ebeveyn eğitim programının ebeveynlerin stresle baş etme, yaşam kalitesi ve sosyal destek düzeyleri üzerindeki etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu Bartın ili merkez ilçesindeki okullara devam eden, 5-17 yaş arasında otizmli çocuğa sahip ebeveynlerinden oluşmaktadır. Araştırma, deney ve kontrol gruplarında aile eğitim programı öncesi ve sonrasında ölçmeyi gerektiren ön test-son test kontrol gruplu deneysel desen kullanılarak tasarlanmıştır. Ailelerle odak grup görüşmeleri gerçekleştirilerek ihtiyaçları doğrultusunda oluşturulan ebeveyn eğitim programına 15 ebeveyn katılmış, program haftada bir gün olacak şekilde planlanmış ve toplam 9 hafta sürdürülmüştür. Kontrol grubunda yer alan ailelere herhangi bir eğitim uygulanmamıştır. Deney ve kontrol grubunda yer alan ebeveynlerin stresle baş etme düzeyleri, `Stresle Çift Olarak Baş Etme Envanteri`, yaşam kalitesi düzeyleri `Otizmde Yaşam Kalitesi Anketi` ve sosyal destek düzeyleri `Yenilenmiş Anne-Baba Sosyal Destek Ölçeğinden` elde edilen veriler aracılığı ile değerlendirilmiştir. Katılımcıların ölçeklerden aldıkları ön test-son test puanları arasındaki farkın tespit edilebilmesi için grup içi analizlerde Wilcoxon, gruplar arası analizlerde Mann Whitney U Testi kullanılmıştır. Analizlerden elde edilen sonuçların anlamlılık düzeyleri 0,05 olarak ele alınmıştır. Araştırmanın sonucunda, uygulanan ebeveyn eğitim programının stresle baş etme, yaşam kalitesi ve sosyal destek düzeyleri üzerinde olumlu yönde etkili olduğu belirlenmiştir.

In the study, it was aimed to examine the effect of the parent education program applied to the parents of children with autism on parents' levels of coping with stress, quality of life and social support. The study group of the research consists of parents with children with autism between the ages of 5-17 who attend schools in the central district of Bartın province. The research was designed using an experimental design with pretest-posttest control group that requires measurement before and after the family education program in experimental and control groups. 15 parents participated in the parent education program, which was created in line with their needs by conducting focus group interviews with families, and the program was planned to be once a week and continued for a total of 9 weeks. In order to evaluate the effectiveness of the program, no training was applied to the families in the control group. The levels of coping with stress of the parents in the experimental and control groups were evaluated through the data obtained from the `Pair Coping with Stress Inventory`, their quality of life, the `Quality of Life in Autism Questionnaire` and the social support levels from the `Revised Parent Social Support Scale`.Wilcoxon was used for intra-group analysis and Mann Whitney U Test was used for inter-group analysis in order to determine the difference between the pre-test and post-test scores of the participants. The significance levels of the results obtained from the analyzes were considered as 0,05. As a result of the research, it was determined that the applied parent education program had a positive effect on coping with stress, quality of life and social support levels.