İstanbul'a göç (1703-1754)

Abstract

XVIII. yüzyılda İstanbul'a yapılan göçler hakkında temel görüş; bu yüzyılda iç göçün artık önlenemez bir hâl aldığı, yöneticilerin ise bunu durdurmaya ve hatta zaman zaman şehrin tahliyesine çalıştığı yönündedir. Buradan hareketle bu tez çalışmasında, göçlerin gerçekten artıp artmadığı, İstanbul'un nereden ve neden göç aldığı, göçün ne gibi sonuçlarının olduğu sorularına cevap arandı. Önceki yüzyıllarla karşılaştırmalı olarak göçün seyri aktarılarak yöneticilerin buna karşın ne gibi tedbirler aldığı ve bu tedbirlerin istenilen sonucu verip vermediği tespit edilmeye çalışıldı. Ayrıca hem taşrada hem de başkentteki sosyo-ekonomik hayat ile idarî yapının bu yüzyılda nasıl bir dönüşüm yaşadığı incelendi. Bu nedenle gerek taşradaki reayayı etkileyen faktörlere gerekse İstanbul'daki göçmenlerin hayatlarına daha yakından bakıldı. Göçmenlerin İstanbul'a nasıl ve hangi yollardan geldikleri, yerleşmek için neden İstanbul'u seçtikleri, burada neden istenmedikleri ve şehirden geri gönderilme sürecinin nasıl işlediği gibi sorular cevaplandırılmaya çalışıldı.

The basic view on migration to Istanbul in the XVIII century is that in that century, domestic migration became unstoppable and the administrators tried to stop it and even at times attempted to evacuate the city. Based on this, in this thesis, answers were sought to the questions of whether migration actually increased or not, from where and why Istanbul received migration, and what kind of consequences the migrations had. By comparing with previous centuries, the course of migration and the kind of measures the administrators took in the face of migration were described in order to determine if the measures yielded the desired results or not. In addition, it was examined how the socio-economic life and administrative structure both transformed in the provinces and in the capital during this century. For this reason, both the factors affecting the citizens in the provinces and the lives of immigrants in Istanbul were examined more closely. In addition, we sought answers to questions such as how and by what routes immigrants came to Istanbul, why they chose Istanbul to settle, why they were not wanted there and how the sending back process worked.