Attilâ İlhan'ın şiirlerinde sinematografik özellikler

Abstract

Kelime anlamı, 'hareketi yazma' anlamına gelen sinema, oluşum evrelerinden itibaren çeşitli sanat dalları ile etkileşim içine girmiştir ve sanat tarihinde yedinci sanat dalı olarak yerini almıştır. Sinema, sanat dalı olana kadar 'resim' ve 'fotoğraf'ın gölgesinde yetişmiş ve hareketli fotoğrafların keşfedilmesiyle 'görüntü' ortaya çıkmıştır. Bütün sanat dallarından izler barındırması, sinemayı çağdaş bir sanat haline getirmiştir. Her sanat dalında olduğu gibi sinema sanatında da çeşitli akımlar ortaya çıkmıştır ve disiplinler arası etkileşimler hız kazanmıştır. XX. yüzyıldan itibaren gelişen 'görsellik', teknolojik gelişmelerin hız kazanmasıyla birlikte çeşitli sanat dalları arasındaki etkileşimi hızlandırmıştır. Sinemanın bütün sanat dallarından sonra ortaya çıkması; ilk olarak sinema sanatının edebiyattan, ilerleyen zamanlarda ise edebiyat türlerinin sinema sanatından etkilenmesini sağlamıştır.Attilâ İlhan, bu etkileşimin en canlı örneklerindendir. 1940 Kuşağı toplumcu sanat anlayışı çizgisinde başladığı sanat yaşamında, şiir anlayışı çok yönlü bir şekilde gelişme göstermiştir. Sinema ve görsellik algısı, küçük yaşlardan itibaren gelişen Attilâ İlhan'ın şiiri sinematografik özelliklerle iç içedir. Çocukluğunda okuduğu romanlar ve ilk gençliğinde izlediği Fransız filmleri, sinema ve serüven duygusunun gelişmesinde öncü olmuştur. Paris şehrinin görselliği ve oradaki serüvenleri, onun sanat anlayışına köklü değişiklikler getirmiştir. Sinema eleştirmenliği ve senaryo yazarlığına Yeşilçam'a yazdığı Yalnızlar Rıhtımı'yla başlayan Attilâ İlhan, televizyon için de senaryolar yazmaya devam etmiştir. Attilâ İlhan, şiirlerinde büyük ölçüde görsel imge, sinematografik unsur ve akımlarından yararlanmıştır. Görsellik, sinematografik öyküleme (anlatımcılık), Şiirsel – Gerçekçi Fransız Sineması, Yeni Dalga sineması, gerilim unsuru, dramatik yapı, hareket, kurgu, fotoğraflama vb. teknikler onun şiirindeki sinematografik özelliklerdendir. Anahtar Kelimeler: Attilâ İlhan, sinematografi, görsel imge, şiir, görsellik.

Cinema, which comes to the meaning of the word, 'writing movement', is an introduction to interaction with various branches of art imported from the stages of formation and has taken its place as the seventh branch of art in the history of art. Cinema grew up in the shadow of 'painting' and 'photography' until it became a branch of art, and its 'image' emerged with the discovery of moving photographs. He has made it an art to containing traces of all branches of art, has made cinema modern. As with every art branch, various movements emerged in the art of cinema, and interdisciplinary activities gained momentum. XX. from the century onwards, 'visual' has accelerated its influence among various branches of art as technological developments have gained momentum. The emergence of cinema after all branches of art; first, the art of cinema was influenced by literature, and in later times, the genres of literature were influenced by the art of cinema.Attilâ İlhan is the most vivid example of this event. In his artistic life, which began in the line of the 1940 generation community understanding of art, his understanding of poetry developed in a multifaceted way. Cinema and image perception are intertwined with cinematographic features of Attilâ İlhan's poetry, which came from an early age. The novels he read as a child and the French films he watched in his early youth were pioneers in the development of his sense of cinema and adventure. Seeing the city of Paris and his adventures there brought fundamental changes to his understanding of art. Attilâ İlhan, who started his film critic and screenwriting career with Yalnızlar Rıhtımı, wrote to Yeşilçam, continued to write screenplays for television. Attilâ İlhan made use of visual imagery, cinematographic elements and currents in his poems to a large extent. Image, cinematographic story (narration), poetic – realistic French cinema, thriller film, dramatic structure, movement, fiction, photography, etc. techniques are one of the cinematographic features in his poetry.Keywords: Attilâ İlhan, cinematography, visual image, poetry, visualness.