Erdal Öz'ün eserlerinde şiddet

Abstract

Erdal Öz'ün Eserlerinde Şiddet adlı tezde, Erdal Öz'ün Odalarda, Yaralısınromanlarındaki, Yorgunlar, Kanayan, Havada Kar Sesi Var, Sular Ne Güzelse, Cam Kırıkları adlı öykü kitaplarındaki ve Bir Gün Yine Allı Turnam adlı gezi kitabındaki fiziksel, psikolojik ve cinsel şiddet örnekleri tespit edilerek bilimsel çalışmalar aracılığıyla bu şiddet örneklerinin sebepleri açıklandı.Dört bölümden oluşan tezin giriş bölümünde `Şiddet` ve `Erdal Öz'ün Eserlerini Etkileyen Sosyal ve Tarihi Olaylar` adlı iki başlık altında araştırma yapıldı. Öz'ün pek çok eserinde şiddet örnekleri görülmesi sebebiyle `Şiddet` adlı başlıkta şiddet kavramı tanımlarıyla ele alınarak şiddeti oluşturan biyolojik, psikolojik ve sosyolojik sebepler açıklandı. Şiddet, Öz'ün eserlerinde görülen türlerine göre fiziksel, psikolojik, cinsel, ekonomik ve siyasi olarak gruplara ayrılarak incelendi ve bu şiddet türlerini içeren örneklere yer verildi. Öz'ün eserlerinde yer alan şiddet türleri belirlendi. Erdal Öz'ün eserleri incelendiğinde eserlerin pek çoğunun tarihî bir dönemi yansıttığı fark edildi. Öz'ün eserlerini daha iyi anlayabilmek, tarihsel gerçekler ve eserler arasında bağ kurabilmek amacıyla `Erdal Öz'ün Eserlerini Etkileyen Sosyal ve Tarihî Olaylar` adlı başlıkta 1938-1980 yılları arasında Türkiye'de yaşanan sosyal ve tarihî gelişmeler tarihîkaynaklardan yararlanılarak açıklandı. `Erdal Öz'ün Romanları` adlı ikinci bölüm, Odalarda ve Yaralısın başlıklarına ayrıldı. Odalarda adlı başlıkta, Erdal Öz'ün Odalarda romanının olay örgüsü açıklanarakroman karakterleri tanıtıldı. Romandaki şiddet örnekleri tespit edildi ve şiddet örneklerinin sebepleri açıklandı. Karakterlerle Öz'ün biyografisi arasındaki benzerlikler ortaya konuldu. Yabancı adlı romanla Odalarda arasındaki benzerlikler tanıtıldı.Romandaki fiziksel, psikolojik ve cinsel şiddet örnekleri özet olarak sıralandı. Yaralısın bölümünde Öz'ün Yaralısın romanının olay örgüsü açıklanarak roman karakterleri tanıtıldı. Romandaki fiziksel, psikolojik, cinsel şiddet örnekleri üzerinde duruldu. Romanın toplumcu gerçekçi sanat anlayışına bağlı özellikleri romandan örnekler verilerek açıklandı. Yaralısın adlı romanın 12 Mart dönemi romanlarından biri olması sebebiyle romanın daha iyi anlaşılması amacıyla 12 Mart dönemiyle ilgili araştırmalar yapıldı ve romanın tarihsel gerçeklerle bağlantısı tespit edildi. Öz'ün 12 Mart döneminde yaşadıklarını anlattığı Gülünün Solduğu Akşam ve Defterimde Kuş Sesleri adlı anı kitapları, Sevgi Soysal'ın 12 Mart dönemi anı kitabı olan Yıldırım Bölge Kadınlar Koğuşuve yine aynı dönemi anlatan Şafak adlı romanı ile Yaralısın adlı roman arasındaki benzerlikler ortaya çıkarıldı. Yaralısın adlı romandaki şiddet örnekleri özet olarak sıralandı. `Erdal Öz'ün Öyküleri` adlı üçüncü bölümde Öz'ün öykü kitapları Yorgunlar, Kanayan, Havada Kar Sesi Var, Sular Ne Güzelse ve Cam Kırıkları adlı öykü kitapları sırasıyla incelendi. Öykü kitaplarında yer alan şiddet içerikli öyküler tespit edildi. Öykülerin olay örgüsü açıklanarak öykü karakterleri tanıtıldı. Öykülerde yer alan şiddettürleri ve bu şiddeti oluşturan sebepler açıklandı. Öykü karakterleri ve öykülerin olay örgüleri ile Öz'ün biyografisi arasındaki benzerlikler ortaya konuldu. Öz'ün Gülünün Solduğu Akşam, Defterimde Kuş Sesleri adlı anı kitapları ve eserlerin yazıldığı dönemleri anlatan anı kitapları ile öyküler arasındaki benzerlikler belirlendi. Öykülerin yazıldığı dönem dikkate alınarak o dönemlerde meydana gelen sosyal ve tarihi olaylar incelendi, öykülerin gerçeklerle bağlantısı tespit edildi. Öykülerdeki şiddet örnekleri özet olarak sıralandı. `Gezi Yazısı` adlı bölümde Erdal Öz'ün gezi kitabı olan Bir Gün Yine Allı Turnam tanıtıldı. Öz'ün SSCB gezisini anlattığı bu kitapta yer alan fiziksel ve psikolojik şiddet örnekleri açıklandı. Sonuç bölümünde ise tüm eserlerin ortak özellikleri ortaya konuldu.Anahtar Kelimeler: tarih, hapishane, işkence, insanlık vb.

Violence in Erdal Öz's Works In the thesis titled, the examples of physical, psychological and sexual violence in Erdal Öz's novels in Odalarda, Yaralısın, story books in Yorgunlar, Kanayan, Havada Kar Sesi Var, Sular Ne Güzelse, Cam Kırıkları, and the travel book Bir Gün Yine Allı Turnam were determined and the reasons for these examples of violence were explained through scientific studies. In the introductory part of the thesis, which consists of four parts, research was conducted under two headings: `Violence` and `Social and Historical Events Affecting the Works of Erdal Öz. Since examples of violence are seen in many of Öz's works, the concept of violence is discussed under the title `Violence` with definitions and the biological, psychological and sociological reasons that constitute violence are explained. Violence in Öz's works was analyzed by dividing them into physical, psychological,sexual, economic and political groups according to their types and examples of these types of violence were included. The types of violence in Öz's works were determined.In order to better understand Öz's works and correlate historical facts with works, under the title `Social and Historical Events Affecting Erdal Öz's Works`, the social and historical developments in Turkey between 1938- 1980 were explained by using historical sources. The second chapter, titled `Erdal Öz's Novels`, was divided into Odalarda and Yaralısın. In the title Odalarda, the plot of Erdal Öz's novel Odalarda, was explained and the characters of the novel were introduced. The examples of violence in the novel were determined and the reasons for the violence examples explained. The similarities between the characters and Öz's biography were revealed. The similarities between the novel named Yabancı and Odalarda were introduced. Examples of physical, psychological and sexual violence in the novel were listed as a summary.In the Yaralısın section, the plot of Öz's novel Yaralısın is explained and the characters of the novel are introduced. The examples of physical, psychological and sexual violence in the novel were emphasized. The features of the novel related to the socialist realist understanding of art were explained by giving examples from the novel.Since the novel Yaralısın is one of the novels of the 12 March period, researches were made about the 12 March period in order to better understand the novel, and the connection of the novel with the historical facts was determined. The similarities between Öz's memoirs called Gülünün Solduğu Akşam and Defterimde Kuş Sesleri, in which Öz tells his experiences during the 12 March period, Yıldırım Bölge Kadınlar Koğuşu the memoir book of Sevgi Soysal, and the novel Şafak, which also tells about the same period, and the novel Yaralısın were revealed. The examples of violence in the novel Yaralısınwere listed as a summary.In the third chapter, titled `Erdal Öz's Stories`, Öz's story books Yorgunlar, Kanayan, Havada Kar Sesi Var, Sular Ne Güzelse and Cam Kırıkları were examined respectively. Violent stories included in story books were identified. The plot of the stories was explained and the story characters were introduced. The types of violence inthe stories and the reasons for this violence were explained. The similarities between the story characters and the plots of the stories and Öz's biography were revealed. The similarities between the memoirs called Gülünün Solduğu Akşam, Defterimde Kuş Sesleri and the memoirs describing the periods in which the works were written, and the stories were determined. Considering the period in which the stories were written, the social and historical events that took place at that time were examined, and the connection of the stories with the facts was determined. The examples of violence in the stories were listed in the summary.In the section called `Travel Article`, Erdal Öz's travel book, Bir Gün Yine Allı Turnam was introduced. Examples of physical and psychological violence in this book, in which Öz talks about his trip to the USSR, were explained. In the conclusion part, the common features of all the works were revealed.Keywords in English: history, prison, torture, humanity etc.