The museology of peacebuilding; Making `new` histories and heritages in Cyprus

Abstract

1960'ların sonu ve 1970'li yıllar müzecilik disiplininin geniş çaplı bir paradigma değişikliğine tanıklık ettiği yıllardır. `Yeni Müzecilik` olarak adlandırılan bu akım sayesinde daha esnek bir disiplin haline gelen müzecilik, amaçları arasına toplumun sosyo-ekonomik kalkınmasına yardımcı olmak gibi geniş kapsamlı hedefleri de ekler. Bu paradigma değişikliği, sosyal müzeler, mahalle müzeleri ve eko müzeler gibi birçok farklı müze tipinin ortaya çıkmasına sebep olur. Bu doktora tezi, söz konusu paradigma değişikliğinden yola çıkarak, müzeciliğin, toplumlar arası barışın inşası esnasında nasıl aktif bir rol oynayabileceği alternatifini inceler ve bu doğrultuda çok disiplinli ve disiplinler arası yeni bir alan önerir.`Barışın İnşası Müzeciliği` diye adlandırılan bu yeni alan, itilafta olan toplumların birbirleriyle olan ilişkilerini iyileştirmek için bireyin geçmiş ve şimdiki zaman ile ilgili var olan algısını bir takım müzecilik stratejileri kullanarak değiştirmeyi önerir. Kıbrıs'ın yereli özelinde incelenen barışın inşası müzeciliği, ana merkezine mekan ve insan unsurlarını koyarak adada yaşayan Türk ve Rum toplumları arasındaki iletişimi geliştirmeye odaklanır ve bu bağlamda uygulanabilir, rasyonel bir müzecilik projesi önerir. Sözlü tarih vasıtası ile, Kıbrıs'ın bölünmüş başkenti Lefkoşa'nın surlar içi bölgesinde yer alan Ayluga (Ayios Loukas) mahallesi için tasarlanan projede, Kıbrıs'ın tarihi ve kültürel mirası adada yaşayan insanların hatıraları ve tanıklıkları sayesinde çeşitlendirilerek çok katmanlı bir yapı içerisinde tekrar şekillendirilir. Adına `Kıbrıs'ın Katılımcı Tarih ve Kültürel Miras Platformu` denilen bu projenin çok katmanlı yapısı, içinde melez anlatıları da barındırır ve böylece her iki toplumun resmi tarih algısı keskinliğini kaybeder.Bu doktora tezi, öne sürdüğü yeni anlatılar aracılığıyla barışın inşası için gerekli alt zeminin oluşacağını, yeni bir müzecilik alanı olarak ortaya çıkan Barışın İnşası Müzeciliğinin müzecilik biliminin sosyal bir alan olarak geçerliliğini arttırmasına katkıda bulunacağını, farklı müzecilik alanlarının ortaya çıkmasına yol açacağını ve bu kazanımlar sayesinde müzecilik biliminin sosyo-kültürel bir zeminde daha geniş bir coğrafyada ve daha etkin bir şekilde gelişeceğini öne sürer.

The discipline of museology experienced a major paradigm shift in the late 1960s and 1970s, termed the new museology movement, during which it evolved into a flexible domain of practice encompassing such objectives as the achievement of major social and even economic changes in society. This led to a proliferation of museum types ranging from social and neighborhood museums to ecomuseums. This dissertation builds on this paradigm shift to suggest and delineate a `new` and `specific` type of museology, a multi and cross-disciplinary domain of practice called the museology of peacebuilding which it conceptualizes as the discipline and practice of an empowering pedagogy that uses museological strategies to re- establish the individual's perception and relationship to reality to improve relations amongst estranged communities.The design thinking methodology is employed throughout the dissertation and a corresponding selective approach in curating the new discipline of the museology of peacebuilding out of theories, insights and practices from the disciplines of museology, peacebuilding, heritage and education amongst others. Adopting a contextual approach, the inquiry is conducted on the island of Cyprus and the methodology for the museology of peacebuilding is established as a local, place and people-based one designed to bridge the distance between the two major communities, namely the Turkish and Greek Cypriots. Adopting also a pragmatic approach, a proposal is made, the Collaborative Histories and Heritages Platform of Cyprus (CHHP of Cyprus), for which a case-study is conducted within the Ayios Loukas (Ayluga/Ay Yıldız) neighborhood of the walled city of Nicosia. The practice of the museology of peacebuilding is thus more specifically described as the makingof `new` histories and heritages for the island of Cyprus through the eye-witness accounts and memories of the islanders.The dissertation suggests that it is these `small` histories and heritages as compiled through oral history, the new `hybrid` narratives of Cyprus, that have the potential to dilute and dismantle the authorized heritage discourses of the Turkish North and Greek South creating in this way the necessary sub-stratum for the development of peace on the island. The dissertation also argues that the museology of peacebuilding thus delineated paves the way for `other` specific types of museologies to emerge, increasing the social relevance of the discipline of museology and charting a more effective path for its future development and evolution.