Babaların ebeveynlik tarzlarının erken dönem uyum bozucu şemaları ve şema baş etme biçimleri açısından incelenmesi

Abstract

Bu araştırma, babaların erken dönem uyum bozucu şemaları ve şema baş etme biçimlerinin, ebeveynlik tarzlarını ne düzeyde yordadığını ortaya koymak amacıyla yürütülmüştür. Araştırma örneklemini Covid-19 pandemisi koşullarında, kısıtlamalar devam ederken ulaşılabilir örnekleme yoluyla erişim sağlanan 481 baba oluşturmaktadır. Araştırmada babalardan elde edilen veriler, Leuven Algılanan Ana Babalık Ölçeği – Ana Baba Sürümü (LAABÖ), Young Şema Ölçeği Kısa Form 3- (YŞÖ-KF3), Young – Rygh Kaçınma Ölçeği ve Young Telafi Ölçeği aracılığıyla toplanmıştır. YŞÖ-KF3 tarafından ölçülen beş şema alanı, Young- Rygh Kaçınma Ölçeği tarafından ölçülen şema kaçınması düzeyi ve Young Telafi ölçeği tarafından ölçülen şema aşırı telafisi düzeylerinin, babaların ebeveynliklerinde LAABÖ tarafından ölçülen duyarlık, davranışsal denetim, psikolojik kontrol ve özerklik desteği boyutlarını ne düzeyde yordadığını ortaya koymak için aşamalı çoklu regresyon analizi yapılmıştır. Regresyon analizi sonuçlarına göre, babaların ebeveynliklerinde duyarlık boyutu zedelenmiş özerklik ve diğeri yönelimlilik şema alanları ile şema kaçınması tarafından; psikolojik kontrol boyutu zedelenmiş özerklik şema alanı ile şema aşırı telafisi tarafından anlamlı yordanmaktadır. Psikolojik kontrol boyutu için yapılan analizde ayrılma/ reddedilme ile zedelenmiş özerklik şema alanları arasından çoklu doğrusallık (.834) görüldüğü için ayrılma/ reddedilme alanı analizden çıkarılmıştır. Babaların ebeveynliklerinde özerklik desteği boyutu için yapılan analizde zedelenmiş özerklik ve zedelenmiş sınırlar şema alanları tarafından anlamlı düzeyde yordandığı görülürken, davranışsal denetim boyutu için yordayıcı etkiye sahip bir bağımsız değişken olmadığı saptanmıştır.

The current research was conducted to reveal the predictive power of variables of early maladaptive schemas and schema coping styles on fathers' parenting style. The sample of the current research consists of 481 fathers, who were accessed through accessible sampling under the conditions of the Covid-19 pandemic, while the restrictions were still in force. The data gathered from the fathers in the study were collected through the Leuven Perceived Parenthood Scale – Parent Version (LAPPS), Young Schema Questionnaire- SF3, Young – Rygh Avoidance Scale and Young Compensation Scale. In the study, a stepwise multiple regression analysis was conducted to determine the predictive power of independent variables that are the five domains of the early maladaptive schemas measured by the YSQ-SF3, schema avoidance level measured by the Young – Ryhg Avoidance Scale in addition to schema overcompansation level measured by Young Compensation Scale on the four dimensions of fathers's parenting styles that are responsiveness, behavioral control, psychological control and autonomy granting measured by Leuven Perceived Parenthood Scale – Parent Version (LAPPS) . The results of the regression analysis showed that the responsiveness dimension of fathers' parenting was predicted by impaired autonomy, other-directedness schema domains and schema avoidance while the psychological control dimension was significantly predicted by impaired autonomy schema domain and schema overcompensation. Since multicollinearity (r=.834) was observed among the impaired autonomy disconnection/rejection schema domains in the analysis for the psychological control dimension, the disconnection/ rejection schema domain was excluded from the analysis. For the analysis of the autonomy support dimension in fathers' parenting, it was found out that it was significantly predicted by impaired autonomy and impaired limits schema domains. Research findings also illustrated that there was no independent variable that had a predictive effect on the behavioral control dimension.