Ergen kızlarda osteoporoza ilişkin sağlık inancı, bilgi düzeyi ve risk faktörleri

Abstract

Bu çalışma, ergen kızların osteoporoza ilişkin sağlık inançlarını, bilgi düzeylerini ve risk faktörlerini değerlendirmek üzere tanımlayıcı, ilişkisel bir alan araştırmasıdır. Araştırmanın örneklemini 1009 kız öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma verileri, araştırıcı tarafından geliştirilen, ergen sosyodemografik bilgiler ve risk tanılama formu, Kim, Horan ve Gendler (1991) tarafından geliştirilen, Osteoporoz Bilgi Testi ve Osteoporoz Sağlık İnanç Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Araştırmaya katılan ergen kızların yaş ortalamaları 16,53(±1,17)dür. Osteoporoz risk faktörleri açısından taranan ergen kızların % 58.5'inin düzenli egzersiz yapmadığı ve çoğunun (% 76.8) haftalık fiziksel aktivite düzeyinin yetersiz olduğu, % 48.3 ünün sedanter yaşama sahip olduğu, % 97.3'ü günlük yeterli miktarda süt , % 41.3 nün ise süt ürünleri tüketmediği, % 30.6'sının beden kitle indeksinin 18.5 kg / m²'nin altında olduğu tespit edilmiştir. Ergen kızların egzersiz bilgi testi puan ortalaması 8.14±(3.23), kalsiyum bilgi testi puan ortalaması 7.96±(2.90) ve toplam osteoporoz bilgi testi puan ortalaması 11.83±(3.86) dür. Ergen kızların ailesinde osteoporoz öyküsü varlığı ve günlük yeterli miktarda süt tüketme durumlarına göre yapılan değerlendirmede egzersiz bilgi testi, kalsiyum bilgi testi ve toplam osteoporoz bilgi testi puan ortalamaları arasında, istatiksel olarak önemli bir fark bulunmamış, düzenli egzersiz yapma durumlarına göre ise puan ortalamaları arasındaki fark istatiksel olarak anlamlı bulunmuştur. Ergen kızların osteoporoz sağlık inanç ölçeği puan ortalaması 135.95±17.18'dir. Günlük yeterli miktarda süt tüketme, düzenli egzersiz yapma, ailesinde osteoporoz tanısı almış birey bulunma durumuna göre yapılan değerlendirmede osteoporoz sağlık inanç ölçeği puan ortalamaları arasındaki fark istatiksel olarak önemsiz bulunmuştur.. Araştırmadan elde edilen bulgular, ergen kızların osteoporozla ilişkili riskli davranışlarda bulunduğu ve osteoporoz bilgi düzeylerinin yetersiz olduğu, osteoporozdan korunmada egzersiz yapılması ve kalsiyum alınmasının önemine ilişkin ileri sağlık eğitimine ihtiyacı olduğunu göstermektedir.Anahtar kelimeler: Osteoporoz bilgisi, osteoporoz sağlık inancı, ergen kızlar

This study is a descriptive, relational field research to evaluate adolescent girls' health beliefs, knowledge and risk factors related to osteoporosis. The sampling of research is consisted of 1009 girl students. The data of the research were collected by using `Adolescent Sociodemographic Information and Risk Identification Form` developed by researcher and `Osteoporosis Information Test and Osteoporosis Health Belief Scale` developed by Kim, Horan and Gendler (1991). The mean age of adolescent girls participated in research was 16. 53 + 1.17. Adolescent girls',screened for osteoporosis risk factors, 58.5 % were not exercising regularly, majority (76.8 %) had insufficient weekly physical activity levels, 48.3 % had sedentary life style, 97.3 % did not consume sufficient amount of milk daily, 41.3 % never consumed dairy products, 30.6 % had a body mass index less than 18.5 kg/m2.Adolescent girls' mean scores of exercise information test, was 8.14 + (3.23), mean scores of calcium information test, was 7.96 + (2.90) and total mean scores of osteoporosis information test was 11.83 + (3.86). In the assessment made concerning presence of osteoporosis history in adolescent girls' family and their status of consuming enough amount of milk daily, a significant difference could not be found among the mean scores of exercise information test, calcium information test and total osteoporosis information test; however, the difference between mean scores related to performing regular exercise was statistically significant. The mean scores of adolescent girls related to osteoporosis health belief scale, was 135. 95 + 17.18. In the evaluation made concerning presence of a family member who received diagnosis of osteoporosis in adolescent girls' family, consuming sufficient amount of milk daily and performing regular exercise a statistically insignificant difference was found between mean scores of osteoporosis belief scale. The findings of the research indicated that adolescent girls have displayed risky behaviors related to osteoporosis, had insufficient osteoporosis information levels and it was concluded that advanced health training regarding performing exercise to protect from osteoporosis and the importance of calcium intake is needed.Key Words: osteoporosis information, osteoporosis health belief, adolescent girls