Galanthus alpınus sosn. var. alpınus bitkisi üzerinde farmakognozik çalışmalar

Abstract

ÖZETGALANTHUS ALPINUS SOSN. VAR. ALPINUS BİTKİSİ ÜZERİNDE FARMAKOGNOZİK ÇALIŞMALARBu tez çalışmasında, ülkemizde yabani olarak yetişen Galanthus alpinus Sosn. var. alpinus bitkisi, dört farklı açıdan ayrıntılı şekilde incelenmiştir.İlk olarak, G. alpinus Sosn. var. alpinus' un toprak üstü kısımları ve soğanları üzerinde anatomik ve mikroskobik çalışmalar gerçekleştirilmiştir. Drog örnekleri üzerinde, Avrupa Farmakopesi'ne göre kurutmada kayıp, bütün kül, sülfat külü, hidroklorik asitte çözünmeyen kül miktarı deneylerini içeren kalite kontrol çalışmaları yapılmıştır. Bu deneylerin sonuçları % değerler olarak verilmiştir. Ayrıca drog örnekleri üzerinde, total alkaloit miktar tayini titrimetrik bir yöntemle tayin edilmiştir.Amaryllidaceae familyasının biyolojik aktivite açısından önemli olan alkaloitleri galantamin ve likorin, G.alpinus Sosn. var. alpinus bitkisinden hazırlanan dört farklı drogda yüksek basınçlı sıvı kromatografisi (YBSK) kullanılarak kalitatif ve kantitatif olarak araştırılmıştır. Ek olarak, yine dört farklı drog örneğinin alkaloit profilini belirlemek amacıyla kapiler gaz kromatografisi-kütle spektrometresi (CGC-MS) yöntemi kullanılmıştır. Bunun sonucunda, G. alpinus Sosn. var. alpinus bitkisinin on beş adet alkaloit içerdiği saptanmıştır.Antikolinesteraz aktivite rehberliğindeki izolasyon ve yapı aydınlatma çalışmalarında, oda sıcaklığında kurutulmuş ve toz edilmiş total bitki materyalinden hazırlanan total alkaloit ekstresinin kolon kromatografisiyle fraksiyonlandırılması sonucu elde edilen fraksiyonların, in vitro Ellman yöntemine dayalı mikroplaka deneyi ile asetilkolinesteraz ve bütirilkolinesteraz inhibitör aktiviteleri belirlenmiştir. Buna göre, antikolinesteraz aktiviteye sahip fraksiyonlar, preparatif sütun kromatografisi, preparatif ince tabaka kromatografisi ve kristallendirme gibi farklı yöntemler kullanılarak saflaştırılmıştır. Elde edilen bileşiklerin yapıları modern spektroskopik yöntemlerle aydınlatılmıştır (1D, 2D NMR, MS).Bu çalışmaların sonucunda, G.alpinus Sosn. var. alpinus bitkisinden, Amaryllidaceae alkaloitlerinin likorin alt grubundan (-)-likorin, likorenin alt grubundan (+)-homolikorin ve (+)-8-O-demetilhomolikorin, narsiklasin alt grubundan ise arolikorisidin adlı bileşikler izole edilmiştir. Bunlara ilaveten, N-trans-feruloil tiramin, O-metilnorbelladin, hordenin, nikotinik asit ve iki tane furofuran tipte lignan, pinoresinol ve epipinoresinol, ile terpenoid yapıdaki (+)-Blumenol A bileşikleri de elde edilmiştir. İlginç olarak, (+)-Blumenol A' nın familya bazında bulunuşu yeni olup, diğer on bileşik ise tür seviyesinde yenidir.İzole edilen bileşiklerin, in vitro Ellman metodu ile mikroplaka deneyi uygulanarak asetilkolinesteraz ve bütirilkolinesteraz inhibitör aktiviteleri araştırılmıştır. Bunlardan (+)-homolikorin, (+)-8-O-demetilhomolikorin, hordenin ve nikotinik asit her iki deneyde belirgin aktivite göstermiştir. N-trans-feruloil tiramin sadece anti-bütirilkolinesteraz ve (+)-Blumenol A ise sadece anti-asetilkolinesteraz aktivite göstermiştir. Aktif olan tüm bileşiklerin IC50 değerleri hesaplanmıştır.Anahtar Kelimeler: Galanthus alpinus Sosn. var. alpinus; antikolinesteraz aktivite rehberli izolasyon; kalite kontrol çalışmaları

ABSTRACTPHARMACOGNOSTICAL STUDIES ON GALANTHUS ALPINUS SOSN. VAR. ALPINUSIn this thesis, Galanthus alpinus Sosn. var. alpinus which is a wild-growing species of Galanthus in our country, has been thoroughly investigated by four different approaches.Firstly, anatomical and microscobical studies on the aerial parts and bulbs of G. alpinus Sosn. var. alpinus have been carried out. Quality-control studies including, loss on drying, total ash, sulphated ash and hydrochloric acid-insoluble ash have been performed according to European Pharmacopoeia on drug specimens. The results were given as percentage values. Additionally, total alkaloidal contents of the drug specimens were determined by a titrimetric method.Galanthamine and lycorine, biologically important alkaloids of Amaryllidaceae family, were qualitatively and quantitatively investigated by using high pressure liquid chromatography (HPLC) in four different drug specimens prepared from G. alpinus Sosn. var. alpinus. Furthermore, capillary gas chromatography-mass spectrometry (CGC-MS) was used to determine the alkaloidal profile of four different drug specimens. As a result, fifteen alkaloids were detected in G. alpinus Sosn. var. alpinus.In the studies, where anticholinesterase activity guided isolation and structure elucidation investigations were carried out, total alkaloidal extract, prepared from powdered whole plant material dried at room temperature, was fractionated by colon chromatography and the obtained fractions were determined for their acetylcholinesterase and butytylcholinesterase inhibitory activity by using a microplate assay based on in vitro Ellman' s method. Accordingly, fractions which have anticholinesterase activity have been purified by different methods such as preparative colon chromatography, preparative thin layer chromatography and crystallization. The structures of the obtained compounds were elucidated by modern spectroscopic methods (1D, 2D NMR, MS).As a result of these studies, the Amaryllidaceae alkaloids, (-)-lycorine from the lycorine subgroup, (+)-homolycorine and (+)-8-O-demethylhomolycorine from the lycorenine subgroup, arolycoricidine from the narciclacine subgroup were isolated from G. alpinus Sosn. var. alpinus. Moreover, N-trans-feruloyl tyramine, O-methylnorbelladine, hordenine, nicotinic acid and two furofuran type lignanS, pinoresinol and epipinoresinol were isolated. In addition to this, (+)-Blumenol A, a terpenoid, was also obtained. Interestingly, the occurence of (+)-Blumenol A is new in Amaryllidaceae family. Other compounds are reported for the first time from the title species.Acetylcholinesterase ve butyrylcholinesterase inhibitory activities of isolated compounds were determined by using a microplate assay based on in vitro Ellman' s method. (+)-Homolycorine, (+)-8-O-demethylhomolycorine, hordenine and nicotinic acid showed significant activity in both of the assays. N-trans-feruloyl tyramine displayed only anti-butyrylcholinesterase and (+)-Blumenol A displayed only anti-acetylcholinesterase activity. The IC50 values of all active compounds were calculated.Keywords: Galanthus alpinus Sosn. var. alpinus; anticholinesterase activity guided isolation; quality control experiments