Yüksek frekanslı işlemlerin piyasa etkinliğine etkisi: Borsa İstanbul örneği

Abstract

Yüksek frekanslı işlemler, borsaların kolokasyon hizmetlerinden faydalanarak piyasalara diğer piyasa kullanıcılardan daha hızlı erişim sağlayabilen algoritma tabanlı elektronik yatırım işlemleridir. Yüksek frekanslı işlemlerin sermaye piyasalarında kullanımıyla birlikte yatırım ortamı değişmiş, yüksek frekanslı işlemlerin piyasa etkinliği ilişkin çalışmalarda araştırılması önem kazanmıştır. Etkin piyasa hipotezinin sınırlarını belirlemiş olduğu zayıf formda etkin bir piyasada; varlık fiyatları rastgele bir yürüyüş izlemektedir. Zayıf formda piyasa etkinliğine göre; geçmiş fiyat bilgilerden yararlanılarak geleceğe yönelik tahmin yapılamamakta ve buna bağlı olarak piyasanın üzerinde getiri elde edilememektedir. Ancak yüksek frekanslı işlemlerin, kullanıldıkları piyasalarda hız ve teknoloji avantajları nedeniyle piyasa etkinliğini etkiledikleri ve kısa zaman aralıklarında zayıf formda piyasa etkinliğinin reddedilmesine yol açtıkları gözlemlenmiştir.Borsa İstanbul'un BISTECH sistemine geçmesiyle 2016 yılından itibaren yüksek frekanslı işlemler Türkiye piyasalarında kullanılmaya başlanmıştır. Bu çalışmada; Borsa İstanbul'da kullanılan yüksek frekanslı işlemlerin piyasa etkinliğine etkisinin tespiti amaçlanmıştır. Zayıf formda piyasa etkinliğinin tespiti için literatüre benzer bir şekilde Lo ve MacKinlay (1988) varyans oranı testi kullanılarak rassal yürüyüş hipotezi test edilmiştir. Veri seti olarak Borsa İstanbul'un temel göstergesi olan BIST100 endeksinin 05/02/2019 ve 05/02/2020 dönemleri arasındaki dakikalık getirileri kullanılmıştır. Borsa İstanbul'un dakikalık zaman dilimlerinde zayıf formda etkin olmadığı gözlemlenmiştir. Yüksek frekanslı işlemlerin kullanıldığı Borsa İstanbul'da rassal yürüyüşün olmadığı, durağanlığın mevcut olduğu tespit edilmiştir. Bu sonuç Borsa İstanbul'da yüksek frekanslı işlemler kullanılarak piyasanın üzerinde getiri elde etmenin mümkün olduğunu ifade etmektedir. Yüksek frekanslı işlemler kısa zaman aralıklarında çok sayıda işlem yapmaları ve izledikleri stratejilerden dolayı geçmiş fiyat hareketlerinden yararlanarak piyasa üzerinde getiri elde etme olanağı sağlamaktadır.

High-frequency trading (HFT) is algorithmic trading that uses computer programs to transact orders at high speed. The system allows its user to access markets faster than the other market users by taking advantage of co-location services of stock markets. With the use of HFT in capital markets, the investment environment has changed. Hence, it has become important to study the HFT on market efficiency. As stated in the efficient market hypothesis, in a weak form of efficiency, stock prices are unpredictable and make random movements. Therefore, it is not possible to make returns above market average using past prices, historical values, and trends to predict future prices. However, it has been observed that the use of HFT affects the market efficiency, which, due to its sophisticated technological tools and computer algorithms resulting in the rejection of the weak form of an efficient market in short time periods.BISTECH system has been used for HFT operations in The Istanbul Stock Exchange Market since 2016. In this paper, it is aimed to determine the effect of HFT used in Borsa Istanbul on market efficiency. Similar to the literature, the random walk hypothesis has been tested using Lo and MacKinlay (1988) variance ratio test to determine market efficiency in weak form. As the data set, returns of the BIST100 index, which is the main indicator of Borsa Istanbul, between the periods 05/02/2019 and 05/02/2020 is used in the resolution of minutes. It has been observed that Borsa Istanbul is not effective in a weak form in minutes. It has been concluded that there is stagnation and no random walk in Borsa Istanbul where HFT is used. This result indicates that it is possible to obtain higher returns than the market by using HFT in Borsa Istanbul. HFT provides the opportunity to gain higher returns than the market by taking advantage of the past price movements with the strategies they follow and fast transactions capability in a short period of time.