Selçuklular çağında Bâtınîlik: Karmatîler örneği

Abstract

Bu çalışmada Ortaçağ İslam dünyasını etkileyen sosyo-dini bir grup olan Karmatîler konu edinilmiştir. Giriş ve üç ana bölümden oluşan çalışmanın giriş bölümünde, tezin amacı, yöntemi, kapsam ve sınırlılıkları, tezde kullanılan veri toplama teknikleri ve çalışmada yararlanılan kaynak eserlerin değerlendirilmesine yer verilmiştir. Yine ilgili bölümde İslam tarihindeki ilk ayrılıklara değinilerek Karmatîlerin ortaya çıkışına kadarki süreç ele alınmıştır. Birinci bölümde, Bâtınîliğin ortaya çıkışı, temel görüşleri ve Selçuklu topraklarındaki ilk faaliyetlerine yer verilmiştir. İlerleyen kısımlarda ise Selçuklu-Bâtınî mücadeleleri işlenmiştir. Çalışmanın İkinci bölümünde, Karmatîliğin ortaya çıkışı, çeşitli bölgelere yayılması ve Hamdan Karmat'ın faaliyetlerine yer verilmiştir. Yine bu bölümde Bahreyn Karmatîleri ile Selçuklu Devleti'nin mücadelesi ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise Karmatîlerin temel görüşleri, dini doktrinleri, iktisâdi ve sosyal hayattaki faaliyetlerine yer verilmiştir. Sonuç kısmında ise değerlendirmelere yer verilmiştir.

In this study, the Qarmatians, a socio-religious group affecting the Medieval Islamic world, have been studied. The purpose, method, scope and limitations of the thesis, data collection techniques used in the thesis and evaluation of the source works used in the study are included in the introduction part of the study, which consists of introduction and three main parts. In the relevant part, the period until the emergence of the Qarmatians is discussed by mentioning the first differences in the history of Islam. In the first part, the emergence of Esoteric, its basic opinions and its first activities in the Seljuk country are included. In the following part, Seljuk-Esoteric struggles are discussed. In the second part of the study, the emergence of Karmatism, its spread to various regions and the activities of Hamdan Karmat are included. Again in this part, the struggle of Bahrain Qarmatians and Seljuk State is discussed. In the third part, the basic opinions of the Qarmatians, their religious doctrines and their activities in economic and social life are included. In the conclusion part, evaluations are included.