Han Hanedanlığı döneminde Hunların Çinlilerle savaşları

Abstract

Türk tarihinin en eski siyasi yapılanmalarından olan Hunlar ile Çinliler arasında tarihte pekçok savaş meydana gelmiştir. Özellikle Han Hanedanlığı'nın Çin'de başa geçmesi vesonrasında Batur Tanrıkut'un (Mete), Hun tahtında yer alması ile bu savaşlar daha şiddetlihâle gelmiştir. Batur Tanrıkut(Mete)zamanında yaşanan savaşlara baktığımızda Hunların,Han Hanedanlığı'na üstünlük sağladığını görmekteyiz. Yaşanan pek çok savaşta Hunlar,Çin'in ordusunu peşinden sürüklemiş, yıpratmış ve en zayıf anlarında tekrar saldırıyageçerek Çin'i yenilgiye uğratmıştır.Daha sonra meydana gelen ilişkileri incelediğimizde iseHunların içinde çıkan taht kavgaları, onları düşmanları karşısında savunmasız bırakmıştır.Hunlar önce Çiçi ve Hohanyeh zamanında ikiye ayrılmıştır. Çiçi, Çin'e bağlanmayıreddederken Hohanyeh Çin'e tabi olmuştur. Sonraki Han hanedanı hükümdarı Wang Mangzamanında güç kazanan Güney Hunlar, yeniden Çin'den bağımsız hareket etmeyebaşlamıştır. Ardından gelen iç karışıklık ile Hunlar bir kez daha ikiye ayrılmıştır. GüneyHunlar, Han hanedanı egemenliği altına girerken Kuzey Hunlar Çin ile olan savaşlarınadevam etmiştir. Bir süre sonra Güney Hunların Kuzey Hunlar ile tekrar birleşme gayreti Hanhanedanı tarafından engellenmiştir. Kuzey Hunlar Çin ile yapılan savaşlarda yenilerek Batıyönünde göç etmiştir. Bu çalışmada Han Hanedanlığı döneminde Hunların Çinlilerleyapılanuzun soluklu savaşları incelenmektedir.Anahtar Kelimeler : Hunlar, Han Hanedanlığı, Hun Tarihi, Çin Tarihi, Batur Tanrıkut (Mete)

There have been many wars in history between the Huns and the Chinese, one of the oldestpolitical structures in Turkish history. These wars have become more violent especially withthe Han Dynasty taking over in China and the subsequent accession of Batur Tanrıkut (Mete)to the Hun throne. When we look at the wars in the time of Batur Tanrıkut, we see that theHuns have dominated the Han Dynasty. In many battles, the Huns chased after China's army,tore it down, and attacked again in their weakest moments, defeating China. And when welooked at the relationships that were later occurring, the battle of the throne in the Huns leftthem vulnerable to their enemies. The Huns were divided into two in the time of Çiçi andHohanyeh. While Çiçi refused to connect to China, Hohanyeh was a Chinese one. The Huns,which gained power in the next Han Dynasty ruler Wang Mang's time, are now movingagain independently of China. The Huns are once again divided into two with the followinginternal disturbance. As the South Huns dominated the Han Dynasty, the North Hunscontinued their war with China. After a while, the South Huns' attempt to reunite with theNorth Huns was blocked by the Han Dynasty. The North Huns were defeated in the warswith China and emigrated in the West direction. This study examines the long-running warsthat were fought by the Huns against the Chinese during the Han Dynasty.Key Words : Huns, Han Dynasty, Hun History, ChineseHistory, Mo-tun