Mükellef davranışları ve caydırıcılık ekseninde vergi suçları kabahatleri ve yaptırımlarının değerlendirilmesi

Abstract

Suçlar ve cezalar, her zaman bir toplum içerisinde yaşamış olan insanoğlunun tarihi kadar eski dönemlere dayanmaktadır. Bu nedenle suçları ve cezaları tek bir ölçüt kullanarak değerlendirmek mümkün değildir. Hem ceza hukuku boyutu hem de ekonomik boyutu olması nedeniyle vergi suçları, kabahatleri ve yaptırımları, çok daha özgül bir değerlendirmeyi zorunlu kılmaktadır. Bu değerlendirmede ekonomik boyutun ön plana çıkması da vergi mükelleflerinin/sorumlularının davranışlarının önem kazanmasına neden olmaktadır. Bu davranışlar da ceza korkusu olmadan da vergi uyumu sağlanması açısından önem göstermektedir. Bu bağlamda vergi düzeninde, iki başlı bir yapı ile tam işlerlik sağlanmaktadır. Vergi mükelleflerinin/sorumlularının davranışları, vergiye uyum sağlanması ve uyum sağlanamaması olarak vergiye yansımaktadır. Ayrıca vergi suç, kabahat ve yaptırımları ile vergi borçlusunun davranışları birbirini önemli ölçüde etkilemektedir. Bu nedenle bu iki olgunun ortak bir çatı altında değerlendirilmesi bu çalışmanın temelini oluşturmaktadır. Bu temelde inşa edilen çalışmanın konusu, mükellef davranışları ekseninde vergi suçları, kabahatleri ve yaptırımlarının değerlendirilmesidir. Yapılacak bu değerlendirme kapsamında çalışma üç bölümden oluşmaktadır. İlk olarak, vergi mükellefi davranışları kapsamında vergi ahlakı, vergi bilinci ve vergi isyanı gibi kavramlar örneklendirilerek açıklanmıştır. İkinci olarak, 1949 tarihinde kabul edilen Vergi Usul Kanunu'ndan günümüze vergi suç ve kabahatlerine ilişkin yasal düzenlemeler ele alınmıştır. Son olarak ise vergi cezaları, vergi mükellefi davranışları ekseninde değerlendirilmiştir. Sonuç olarak yapılan bu çalışma ile suç ve kabahat ayrımı ve vergi borçlusu davranışları çerçevesinde, vergi düzeninin en iyi nasıl işleyeceği, nelerin bu düzeni olumlu ya da olumsuz etkileyeceği incelenmiştir.

Crimes and punishments are as old as the history of human beings who have always lived in a society. For this reason, it is not possible to evaluate crimes and penalties with using a single criteria. Tax crimes, misdemeanors and sanctions require a much more specific evaluation because they have both criminal law dimension and economic dimension. Due to the fact that the economic dimension comes to the fore in this evaluation, also causes the behaviors of taxpayers/responsibles to become importance. These behaviors are also important from the point of ensuring tax compliance without fear of punishment. In this context, full functionality is provided in the tax system with a two-headed structure. The behavior of taxpayers/responsibles is reflected in tax as comliance and non-compliance. Also, tax crimes, misdemeanors and sanctions and the behaviors of the tax deptor considerably affect each other. For this reason, the evaluation of these two phenomenon under a common roof underlie in this study. The subject of this study was built on this basis is the avaluation of tax crimes, misdemeanors and sanctions in the axis of taxpayer behaviors. Within the context of this evaluation, this study consists of three parts. Firstly, concepts like tax morale, tax awereness and tax rebellion are explained with examples within the scope of taxpayer behaviors. Secondly, the legal regulations regarding tax crimes and misdemeanors from the Tax Procedure Law was adopted in 1949 to the present are discussed. Finally, tax penalties were evaluated on the axis of taxpayer behaviors. As a conclusion within this study, it has been examined how the tax system will work the best and what will affect this order positively or negatively within the framework of the discriminaiton of crime and misdemeanor and tax debtor behaviors.