An analysis on the turkish translation of allusions in simpsons comics within the scope of multimodality

Abstract

Çok düzgülü bağlamlarda göndermelerin çevirisi, çeviri çalışmalarında hala yeterince araştırılmamış bir konudur. Bu tez, Simpsonlar çizgi romanında yer alan çeşitli türdeki göndermelerin çevirilerini farklı yönlerden inceleyerek, bu alandaki mevcut bilgilere katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda, Simpsonlar serisinden beş çizgi roman(Simpsons Comics Extravaganza, Simpsons Comics Spectacular, Simpsons Comics Simpsorama, Simpsons Comics Strike Back, Simpsons Comics Madness) ve Türkçe çevirileri çeşitli açılardan incelenmiştir. Bu metinler, özellikle serinin çok sayıda ve farklı türde göndermelerle dolu olması ve kitapların Türkçe çevirilerinin mevcut ilk ve tek Türkçeçeviriler olması nedeniyle seçilmiştir. Kitaplarda tespit edilen tüm göndermeler, mod, biçim, metin içindeki yeri, referans kaynağı, çeviri stratejileri ve metin-görsel ilişkileri gibi bir dizi kriter çerçevesinde listelenmiştir. Göndermeler ve çevirilerini incelemek için, Leppihalme'nin (1997) çeviri stratejileri gerekli görülen birtakım eklemeler yapılarak kullanılmıştır. Martinec ve Salway'in (2005) metin-görsel ilişkileri sistemi, çok düzgülülük açısından sözel ve görsel mod arasındaki ilişkiyi araştırmak için çalışmanın amacına uygun olarak uyarlanmıştır. Gözlemlenen frekanslar ve ilgili veriler arasındaki farkın istatistiksel anlamlılığını ölçmek için SPSS 25 programı kullanılarak istatistiksel analizler yapılmıştır. Tüm veriler, Analiz bölümünde bir dizi grafik ve tablo ile sunulmuş ve tüm göndermeler detaylarıyla tezin Ekinde listelenmiştir. Analizler, göndermelerin çoğunun muhafaza çeviri stratejileriyle Türkçe'ye çevrildiğini ve en baskın metin-görsel ilişkisinin hem sözel hem de görsel mod için 'detaylandırma' olduğunu ortaya koymuştur. Bu çalışma, farklı modlar arasındaki etkileşimin ve farklı gönderme biçimlerinin, anlam yaratma ve çeviri sürecinde dikkate alınması gerektiğini göstermiştir.

The translation of allusions within multimodal contexts is still an underinvestigated topic inTranslation Studies. This dissertation aims to contribute to the current knowledge in this area by examining the various forms of translated allusions in Simpsons Comics from several aspects. To this end, five comic books from Simpsons Comics series (Simpsons Comics Extravaganza, Simpsons Comics Spectacular, Simpsons Comics Simpsorama, Simpsons Comics Strike Back, Simpsons Comics Madness) and their Turkish translations have been analyzed from different angles. These texts have been chosen especially because the series is brimmed with allusions varying in form, and the Turkish translations of the books are the first and only Turkish translations available to date. All instances of allusions identified in the books have been listed in terms of a number of criteria: mode, form, loci, source of referent, translation strategies, and text-image relations. In order to examine the allusions and their translations, the translation strategies proposed by Leppihalme (1997) have been used with some additions deemed necessary. From a multimodal perspective, Martinec and Salway's (2005) generalized system for text-image relations is tailored to the aim of the study to investigate the relation between verbal and pictorial modes. Statistical analyses using SPSS 25 have been conducted to measure statistical significance of difference between the observed frequencies and related data. All the data are presented by a series of graphs and tables in the Analysis chapter and all forms of allusions with relevant information are listed in the Appendix of the dissertation. The analyses have revealed that the majority of the allusions are rendered into Turkish through retentive strategies and the most dominant text-image relation is observed to be 'elaboration' for both verbal and visual modes. The result of the study has shown that diverse forms of allusions and the interplay between different modes need to be considered in the process of allusive meaning-making and translation.