Türk kültüründe boş zaman değerlendirme faaliyetleri üzerine bir araştırma

Abstract

Kültür bir toplumun sahip olduğu maddi ve manevi değerler bütünüdür. Kültür varlıklarından biri olan boş zaman değerlendirme faaliyetleri de Türk kültür dairesi içerisinde her daim konumunu koruyabilmiş ve birçok faaliyet kültür evresi içerisinde var olmaya devam etmektedir. Türk kültürü içerisinde bulunan boş zaman değerlendirme faaliyetleri ağırlıklı olarak literatürde folklorik unsurlar olarak ele alınmış olup, tam anlamı ile rekreasyon çerçevesinden bakış açısına sahip kapsamlı bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu araştırmadaki amaç: Türk kültürünün bir parçası olan boş zaman değerlendirme faaliyetlerinin rekreasyon perspektifinden bir bakış açısı ile ele alınıp incelenmesidir. Yöntem olarak, bu araştırmada nitel araştırma deseni kullanılmış olup, veriler doküman analizi yöntemi kullanılarak, kısmen orijinal kaynaklardan olmakla birlikte çoğunlukla orijinal kaynaklardan türetilen ikincil kaynaklardan elde edilmiştir. Elde edilen verilerin analizi ise üç aşamalı şekilde (betimleme, sınıflandırma, ilişkilendirilme) gerçekleştirilmiştir. Bulgular kısmında ise, Türk kültüründe bulunan boş zaman faaliyetleri genel bir bakış açısı ile değerlendirilmiş olup, sportif ve kültürel etkinlikler olarak sınıflandırılmaya tabi tutulmuş ve bu sınıflandırmalar tarihsel süreç içerisinde neredeyse her dönem sosyal hayatın odak noktasında bulunan faaliyetler göz önünde bulundurularak oluşturulmuştur. Sonuç olarak bazı boş zaman faaliyetlerine (güreş, at sürme, avcılık vb) katılım Türk kültür evresi içerisinde takdir edilme, cengaverlik ve övünç kaynağı olarak tasvir edilmiş, bu tür boş zaman faaliyetlerine katılım toplum tarafından teşvik edildiği görülmüştür. Aynı zamanda tarihsel süreç içerisinde birçok evreden geçen Türkler çağın beraberinde getirdiği olgular karşısında (örneğin İslamiyet'in kabulü) belli başlı kültürel değişiklerle karşı karşıya kalmışlardır. Bu süreç kültürel değişimlere yol açarken dolaylı olarak boş zaman değerlendirme faaliyetlerinde de değişimlere neden olmuştur. Bu değişimler boş zaman değerlendirme faaliyetlerine (okçuluk, güreş, atçılık gibi) yeni din aracılığı ile kutsiyet atfedilmesine sebebiyet vermiştir.

Culture is the set of material and spiritual values that a society has. Leisure activities, which are one of the cultural assets, have always maintained their position within the Turkish cultural process and many activities have continued to exist within the cultural phase. Leisure activities in Turkish culture are mainly considered as folkloric elements in the literature, and there is no comprehensive study that has a perspective from the recreation framework. The aim of this study is to examine the leisure activities, which are a part of Turkish culture, from a recreation perspective. As a method, qualitative research design was used for this research, and the data were obtained from secondary sources, mostly derived from original sources, using document analysis method, although partially from original sources. The analysis of the obtained data was carried out in three stages (description, classification, association). In the findings section, leisure activities in Turkish culture were evaluated with a general point of view and were classified as sportive and cultural activities, and these classifications were created by taking into account the activities that were at the focal point of social life almost every period in the historical process. As a result, participation in some leisure activities (such as wrestling, horse riding, hunting) was depicted as a source of appreciation, warriors and boasting within the Turkish cultural phase, and it was seen that participation in such leisure activities was encouraged by the society. At the same time, Turks, who have gone through many stages in the historical process, have faced certain cultural changes in the face of the phenomena brought by the age (for example, the acceptance of Islam). While this process led to cultural changes, it also indirectly caused changes in leisure activities, and these changes led to the attribution of holiness to leisure activities (such as archery, wrestling, horse riding) through the new religion.