II. Abdülhamit'in maliye nazırı Agop Kazazyan Paşa'nın hayatı ve faaliyetleri (1839-1891)

Abstract

Çok uluslu bir imparatorluk olan Osmanlı Devleti, 19. Yüzyıl boyunca, toprak bütünlüğünü korunmak amacıyla büyük bir değişim sürecine girmiştir. Batı modeli esas alınarak yapılan askeri reformlar ile başlayan yenileşme hareketleri devletin tüm kurumlarına yayılmıştır. Ayrıca Fransız ihtilali ile başlayan milliyetçilik fikirleri özellikle bu yüzyılda Osmanlı Devleti'nde huzur içinde yaşayan azınlıkları etkisi altına almıştır. Agop Kazazyan, 19. yüzyılın son çeyreğinden itibaren güçlenen ayrılıkçı Ermeni hareketlerine rağmen böyle süreçte gayrimüslim bir Ermeni olarak Osmanlı bürokrasisinde en üst kademelerde görev almıştır. İktisadi alanda yapılan reformların önemli isimlerinden biri olan Agop Kazazyan, 1876 Meclis-i Mebusan'ı ikinci devresinde milletvekilliği ve 1879-1891 tarihleri arasında Hazine-i Hassa ve Maliye nazırlıkları yapmıştır. Agop Kazazyan, Ermeni kimliğinden ziyade Osmanlı kimliği ile Osmanlı Devleti'ne sadakatle hizmet etmiş, ekonomik kriz yaşayan devleti kurtarma çabaları içinde olmuştur. O'nun Osmanlı bürokrasisi içindeki yeri, Osmanlı Devleti'nin tebaası arasında din ve ırk ayrımı gözeten politikalar takip etmediğinin bir göstergesidir. Bu çalışma ile Osmanlı idari yapısında önemli görevlerde yer almış, uygulama ve yöntemleri ile Osmanlı mali yapısında yenilikçi bir çizgi oluşturmuş bir isim olan Agop Kazazyan hakkında katkı sunmak hedeflenmektedir.

The Ottoman Empire, which was a multinational empire, entered a period of great change during the 19th century in order to preserve its territorial integrity. The innovation movements, which started with the military reforms based on the western model, spread to all institutions of the state. Also, the ideas of nationalism that started with the French Revolution, especially in this century, influenced the minorities living in peace in the Ottoman Empire. Despite the separatist Armenian movements that gained strength since the last quarter of the 19th century, Agop Kazazyan took charge in the highest levels of the Ottoman bureaucracy as a non-Muslim Armenian in such a process. Agop Kazazyan, who was one of the important names of the reforms in the economic field, was a deputy in the second term of the 1876 Parliament and served as the Minister of Treasury and Finance between 1879-1891. Agop Kazazyan served faithfully to the Ottoman Empire with his Ottoman identity rather than his Armenian identity, and he was in efforts to save the state that was experiencing an economic crisis. His place in the Ottoman bureaucracy is an indication that the Ottoman Empire did not follow policies that discriminated against religion and race among its citizens. With this study, it is aimed to contribute to Agop Kazazyan, a person who took important roles in the Ottoman administrative structure and created an innovative line in the Ottoman financial structure with his practices and methods.