AİHM ve AYM kararları çerçevesinde mülkiyet hakkı ile vergilendirme ilişkisinin değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışma ile öncelikli olarak mülkiyet hakkının tarihçesi incelenerek tarih boyunca kişilerin bir şekilde mülkiyete sahip olduğu, ancak bu hakkın sınırsız olmadığı ve mülkiyet hakkına çeşitli sınırlandırmaların getirildiği sonucuna ulaşılmıştır. İkincil olarak verginin tarihçesi mülkiyet hakkı bağlamında ele alınmış ve vergi ile mülkiyetin tarih boyunca aldığı biçimlerden bağımsız olarak verginin her halükarda mülkiyet hakkı açısından bir sınırlandırma/müdahale olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Tarih boyunca vergiler kişilerin mülklerinden bir şekilde alınmış, günümüzde de alınmaya devam etmektedir. Üçüncül olarak tarih boyunca vergi nedeniyle yaşanan tecrübeler neticesinde adil bir vergilendirmenin yapılabilmesi için geliştirilen ve maliye teorisi tarafından sistemleştirilen vergilendirme ilkeleri mülkiyet hakkı bağlamında ele alınmış ve mülkiyet hakkına yapılan vergisel müdahalelerin meşru sınırlar içerisinde kalıp kalmadığının test edilmesinde kullanılan ve AİHM ile AYM yargılamaları ile geliştirilen (hukukilik/kanunilik, meşru amaç ve ölçülülük olmak üzere) üç kriter ile arasındaki ilişki incelenmiştir. Son olarak ise üç kriter, AİHM ve AYM kararları ışığında açıklanmıştır. Tez kapsamında ulaşılan sonuç vergilendirmenin mülkiyet hakkına her halükarda bir sınırlandırma teşkil ettiği, bu nedenle yapılan vergilendirmenin mülkiyet hakkına haksız bir müdahale teşkil etmemesi için dikkate alınabilecek iki araç olduğu, bunların vergilendirme ilkeleri ve üç kriter olduğudur. Yapılan vergilendirme hem vergilendirme ilkeleri yönünde hem de üç kriter yönünden test edildiğinde benzer sonuçları vereceği, vergilendirme ilkeleri ile üç kriter arasında hem amaçsal olarak hem de tarihsel olarak bir uyum söz konusu olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

With this study, primarily by examining the history of the property right, it has been concluded that people have owned property in some way throughout history, but this right is not unlimited and various restrictions have been brought to the property right. Secondly, the history of tax was discussed in the context of property right and it was concluded that tax is a limitation/intervention in terms of property right in any case, regardless of the forms that tax and property have taken throughout history. Throughout history, taxes were taken from the properties of individuals in some way, and they continue to be collected today. Thirdly, the taxation principles developed in order to make a fair taxation as a result of the experiences experienced due to tax throughout history and systematized by the fiscal theory have been dealt with in the context of the property right and used to test whether the tax interventions to the property right remain within the legitimate limits and developed by the ECHR and the Constitutional Court (legal law). The relationship between the three criteria (legality, legitimate aim and proportionality) was examined. Finally, three criteria are explained in the light of the decisions of the ECHR and the Constitutional Court. The conclusion reached within the scope of the thesis is that taxation constitutes a limitation on the right to property in any case, therefore there are two tools that can be taken into account in order that the taxation does not constitute an unfair interference with the right to property, these are taxation principles and three criteria. It has been concluded that when the taxation is tested both in terms of taxation principles and three criteria, it will give similar results, and that there is a harmony between the taxation principles and the three criteria, both purposefully and historically.