Osmanlıdan günümüze mimari tasvirli pulların belgelenmesi

Abstract

İnsanlık tarihinin başlangıcından bu yana vazgeçilmez bir gereksinim olan iletişim ihtiyacının neticesinde ortaya çıkmış olan postu pulunun; dünya üzerinde ilk örneğinin 1840 yılında Birleşik Krallık'ta ortaya çıktığı bilgisi bulunmaktadır. Posta pullarının insanların birbirleriyle iletişiminin yanı sıra ülkeler arasında da dolaşımda olmaları sebebiyle üzerinde taşıdıkları görselleri uluslararası alanda tanıtma işlevi de bulunmaktadır. Türkiye'de ise posta pulunun kullanımı 1 Ocak 1863 tarihinde gerçekleşmiştir. Posta pulları hem kendi yapılarıyla başlı başına bir sanat uğraşı olması açısından, hem de üzerine basılı çeşitli konularla kazanmış oldukları değerlerle varlıklarını sürdürmektedirler. Posta pullarının zaman içerisinde, mimari yapılarında temsilinin yapıldığı bir sanat aracı kimliği de bulunmaktadır. Osmanlı Devleti'nin son döneminde basımı yapılmaya başlayan pullar sonrasında Cumhuriyetin ilanına kadar süren Türkiye Büyü Millet Meclisi Dönemi olarak adlandırılan ara dönemde de varlığını sürdürmüştür.Hemen ardından Cumhuriyetin ilanıyla birlikte Türkiye Cumhuriyeti Dönemi başlamıştır. Bu dönemde basımı yapılan pullarda daha çok Atatürk ilke ve inkılapları desteklenmiş ve bu atılımların yer aldığı görseller pulların üzerine yansıtılmıştır. Konunun ele alındığı çalışmamızda mimari eserlerin yer aldığı pullarda basım aşamaları sırasında yapılan düzeltmeler belgelenmiş ve yapıların basımı yapıldığı dönemdeki görünümüyle günümüzdeki durumlarına değinilmesi yöntemiyle çalışılmıştır. Ayrıca basım teknikleri ve kullanılan kompozisyon çerçevesinde örnek pullar üzerinden bir tasnif yapılmıştır. Söz konusu pullardan kırk üç adet pul, çalışmamızda yer almış olup, bütünü kapsamamaktadır. Bu kronoloji çerçevesinde çalışmamızda mimari yapı örneklerinin yer aldığı pullar ele alınmış ve işlemiş olduğumuz konu günümüze kadar ele alınarak, pulların üzerine baskısı yapılmış mimari yapılardan örnekler sunulmuştur. Bu konunun çalışılmasında pulların sanat değeri taşımasının yanı sıra Türk Sanatı ve mimarisi açısından önemli olan mimari eserlerin geçmişten günümüze arşiv niteliği taşıyan pullar üzerinden değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Böylelikle pulların sanat tarihi açısından farkındalık oluşturma yönü vurgulanmıştır.

It is known that the very first example of the postage stamp, which has emerged as a result of the need for communication, which has been an indispensable need since the beginning of human history, appeared in the United Kingdom in 1840. Postage stamps also carry out the function of promoting the images they carry to the international arena due to the fact that people are in circulation between countries as well as communicating with each other. In Turkey, the use of postage stamps took place on January 1, 1863. Postage stamps continue to exist both in terms of being an art in their own, and with the values they have gained as a result of various materials printed on them. Postage stamps also have the identity of an art tool in which architectural structures are represented over time. After the stamps that started to be printed in the last period of the Ottoman Empire, it continued to exist in the interim period called the Grand National Assembly of Turkey, which lasted until the proclamation of the Republic. Right after the proclamation of the republican regime, the Turkish Republic Period began. Atatürk's principles and reforms were mostly supported in the stamps printed in this period, and the visuals of these breakthroughs were reflected on the stamps. Within the framework of this chronology, in our study, stamps with examples of architectural structures were handled; and the subject we have covered until today, examples of architectural structures printed on stamps are presented. In our study in which this subject is discussed, the corrections made during the printing stages of the architectural works have been documented and the appearance of the structures at the time of printing and their current situation have been studied. In addition, a classification has been made on sample stamps within the framework of printing techniques and the composition used. Forty-three of the aforementioned stamps were included in our study and do not cover the whole. Within the framework of this chronology, stamps with examples of architectural structures are discussed. The subject we have covered has been discussed until today and examples of architectural structures printed on stamps are presented. In the study of this subject, it is aimed to evaluate the architectural works that are important in terms of Turkish art and architecture, as well as the artistic value of the stamps, from the past to the present, on the stamps that have an archive quality. Thus, the aspect of raising awareness in terms of art history of stamps was emphasized.