Akademisyenlerin dönüşümcü ve etkileşimci liderlik algılarının öz-yeterlikleri üzerindeki etkileri

Abstract

Liderlik kavramı yaygın bir kullanıma sahiptir ve birçok alanda dikkatleri çekmektedir. Liderlik, Yükseköğretim Kurumlarında akademisyenler için bir fırsat haline gelmiştir. Öz-yeterliği artırma konusunda liderlerin müthiş bir kapasiteye sahip olduğuna inanılmaktadır. Liderlik ile öz-yeterlik ilişkisinin literatürde farklı bağlamlarda ele alınmış olunmasından hareket edilerek bu ilişkinin yükseköğretim kurumlarında incelenmesi ve yükseköğretim kurumlarında liderlerin izleyicilerinin öz-yeterlikleri üzerindeki rolüne ilişkin farkındalık oluşturulması ihtiyacı da söz konusudur. Buradan hareketle, bu çalışma algılanan dönüşümcü/etkileşimci liderlik davranışlarının akademisyenlerin öz-yeterlikleri üzerindeki etkisini incelemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Literatür ile uyumlu olarak, `ideal etki, ilham veren motivasyon, entellektüel uyarım ve bireysel ilgi` dönüşümcü liderliğin boyutları olarak kabul edilmiştir. Bununla birlikte, etkileşimci liderliğin boyutları olarak da literatürdeki birçok araştırmada açıklandığı gibi `şartlı ödül ve istisnalara göre yönetim` kabul edilmiştir. Çalışmanın asıl amacından yola çıkılarak Kastamonu Üniversitesi akademisyenleri ile ampirik bir araştırma yürütülmüş ve veriler anket tekniği aracılığı ile elde edilmiştir. Algılanan dönüşümcü/etkileşimci liderlik davranışlarının akademisyenlerin öz-yeterlikleri üzerindeki rolünü araştırmak için korelasyon analizi ve regresyon analizi kullanılmıştır. Böylelikle, çalışmanın hipotezleri istatistiksel analizler açısından test edilmiştir. Bulgular hem dönüşümcü hem de etkileşimci liderlik davranış biçimlerinin akademisyenlerin öz-yeterliklerini etkilediğini ortaya koymaktadır. Ayrıca bu ilişki dönüşümcü liderliğin boyutları açısından `bireysel ilgi`den ve etkileşimci liderliğin boyutları açısından `şartlı ödül`den kaynaklanmaktadır. Bu bağlamda, yükseköğretim kurumlarında dönüşümcü ve etkileşimci liderlik davranışlarının daha fazla incelenmesi gerekmektedir. Yükseköğretimdeki artan değişim ve yükseköğretim liderlerinin karşı karşıya kaldığı birçok yeni zorluk, yükseköğretim kurumlarının yeni liderlik tarzları hakkındaki bilgilerini geliştirmeleri gerektiğini göstermektedir.

Leadership concept has a widespread usage and takes attention in numerous field. For Higher Education Institutions, leadership became an opportunity for academicians. It is believed that leaders have a monstrous capacity to boost self-efficacy. Based on the fact that the relationship between leadership and self-efficacy has been discussed in different contexts in the literature, there is also a need to examine this relationship in higher education institutions and to raise awareness of the role of leaders on the self-efficacy of their followers in higher education institutions. Thus, this study aims to examine the effect of perceived transformational/transactional leadership behaviors on academicians' self-efficacy. In accordance with the literature, `idealized influence, inspirational motivation, intellectual stimulation and individualized consideration` were accepted as dimensions of transformational leadership. However, as it was explained in many researches in the literature, `contingent reward and management-by-exception` were accepted as dimensions of transactional leadership. Based on the main purpose of the study an empirical research was conducted with academicians of Kastamonu University. Data of the study was collected by means of questionnaire technique. In order to explore the role of the effect of perceived transformational/transactional leadership behaviors on academicians' self-efficacy, correlation analysis and regression analysis were utilized. Thus, hypotheses of the study were tested in terms of statistical analysis. Findings reveal that both transformational and transactional forms of leadership behaviors have an effect on academicians' self-efficacy. Additionally, this relationship stem from individualized consideration in terms of dimensions of transformational leadership and stem from contingent reward in terms of dimensions of transactional leadership. In this context, transformational and transactional leadership behaviors in higher education institutions need further examination. Increasing change in higher education and many new challenges facing higher education leaders suggest that higher education institutions have to develop their knowledge on new styles of leadership.