Türk Rus iktisadi ilişkilerinde müteahhitlik hizmetleri (1991-2001)

Abstract

Soğuk savaş sonrasında Türk-Rus ilişkilerini, daha önceki dönemden ayıran en önemli etken, iki ülke halkları arasında giderek artan doğrudan temaslar olarak görülebilir. Bu süreçte Türkiye ve Rusya etkin şekilde ekonomik ve siyasal dönüşümden geçmektedir. İki ülke arasındaki ilişkilerin gelişmesinde hem ekonomik ilişkilerin hem de iki ülkenin dış politikaları nedeniyle artan politik diyaloglar etkili olmuştur. Türk istihdam verilerine bakıldığı zaman sektörün toplam istihdam içindeki payı % 6 civarında seyretmekle birlikte bunun bağlantılı diğer sektörlerle birlikte değerlendirilmesi, istihdama gerçek katkısını ortaya koyar. Ancak sektörün istihdam yapısının genellikle eğitim seviyesi düşük, mevsimlik işçilerden oluşan yapısı, özellikle kırsal kesimden büyük göç dalgalarının yarattığı işsizlik sorunlara maruz kalan Türk ekonomisi için diğer sektörlerle karşılaştırıldığında kısa vadede etkin imkânlar sunduğu görülmektedir. SSCB ile Türkiye arasında 1984 yılında imzalanmış olan ve 1987 yılında yürürlüğe girmiş olan doğalgaz anlaşması Rusya'da Türk müteahhitlik sektörünün önünü açmıştır. 1989 yılından itibaren başta Moskova olmak üzere Minsk, Borisov ve Kiev gibi şehirlerdeki taahhüt işlerini almaya başlayan Türk müteahhitlik firmaları ciddi zorluklar yaşayarak bu bölgede istihdam olanağı sağlamıştır. 1990 da Sovyetleri Birliği'nin yıkılmasıyla birlikte 1990 lı yıllarda Rusya Almanya'dan sonra Türkiye'nin önemli bir ticari partneri olarak önemini korumuştur. Kuveyt krizi ve Körfez savaşının olduğu 1990-1991 döneminden sonra kapanan Orta Doğu pazarının ardından Rusya Federasyonu Türk müteahhitlik alanının en büyük pazarı durumuna gelmiştir. 1990 yılından itibaren 133 Türk müteahhitlik firması 733 proje üstlenmiş ve toplamda 12,8 milyar dolarlık taahhüt işi almıştır. Türk-Rus ilişkileri henüz stratejik ortaklık düzeyinde olmasa da ticaret, enerji gibi sektörlerde bu seviye yakalanmıştır. Buradan Türk-Rus ilişkilerinde işbirliği ve rekabetin uzun yıllar devam edeceğine dair işaretler çıkarılabilir. İki ülke yüzlerce yıl devam eden jeopolitik mücadeleyi bir anlamda ekonomik işbirliğine çevirmek için çaba sarf etmektedir. Bu kapsamda iki ülke ticari ilişkilerinin devamlılık göstermesi, ticari ilişkilerinin durumu, Rusya'da uzun yıllardır faaliyetine devam eden müteahhitlik firmalarının değişen siyasal ve ekonomik koşullara rağmen önemli projelere imza atması, bunların iki ülke ekonomik ilişkilerine etkisi ele alınacaktır

After the Cold War, the most important factor separating Turkish-Russian relations from the previous period can be seen as direct contacts between the peoples of the two countries. In this process, Turkey and Russia effectively is through economic and political transformation. The development of relations between the two countries has been influenced by the increased political dialogue both by economic relations and by the foreign policies of the two countries. When the Turkish employment data is examined, the share of the sector in total employment is around 6%, but this together with other related sectors reveals the real contribution to employment. However, it is seen that the employment structure of the sector is generally composed of low-education, seasonal workers, and offers effective opportunities in the short term when compared to other sectors for the Turkish economy, which is particularly exposed to unemployment problems caused by large migration waves from rural areas. Between the USSR and Turkey gas deal signed in 1984 and entered into force in 1987, which paved the way for the Turkish construction sector in Russia. Starting from 1989, Turkish contracting firms that started to undertake contracting works in cities such as Moscow, Minsk, Borisov and Kiev experienced serious difficulties and provided employment opportunities in this region. In 1990 with the collapse of the Soviet Union in the year 1990 s has maintained its importance as a major trade partner of Turkey after Russia, Germany. After the crisis of Kuwait and the Middle East market, which was closed after the Gulf War in 1990-1991, the Russian Federation became the biggest market for Turkish contracting. From 1990 on, 133 Turkish contracting companies undertook 733 projects and received a total of $ 12,8 billion in contracting. Although Turkish-Russian relations are not yet at the level of strategic partnership, this level has been achieved in sectors such as trade and energy. It can be pointed out that cooperation and competition in Turkish-Russian relations will continue for many years. The two countries are trying to turn the geopolitical struggle that has been going on for hundreds of years to economic cooperation in a sense. In this context, the continuity of the trade relations between the two countries, the state of trade relations, the contracting companies operating in Russia for many years despite the changing political and economic conditions to sign important projects, the effects of these two countries economic relations will be discussed.