Türk sosyal güvenlik sisteminde yapısal dönüşümler ve bireysel emeklilik sistemi

Abstract

Geleneksel toplumlarda sosyal risklere karşı otokoruma mekanizması işlerken, modern toplumlarda sosyal korumada kurumsallaşma ihtiyacı oluşmuştur. Bu ihtiyaç 19. yüzyıl sonlarında başlayıp 20. yüzyılın ilk yarısı boyunca ülkelerin sosyal sigorta sistemlerini kurmalarına yol açmıştır. Kuruluş sonrasında yükümlülüklerin yerine getirilmesi dönemi gelince, çoğu ülkenin sosyal güvenlik sisteminde finansman krizi başlamıştır. Oluşan finansman krizlerinin aşılmasındaysa, başlangıçta kamu eliyle kurulup yönetilen sosyal sigorta sistemlerinin özelleştirilmesi veya sistem içerisine özel emeklilik programlarının eklenmesi yoluna gidilmiştir. 1990'larda popülarite kazanan özel emeklilik programları, günümüzde çoğu ülkenin sosyal sigorta sistemi içerisinde yer almaktadır. Ülkemizdeyse 2003'ten itibaren faaliyete geçen Bireysel Emeklilik Sistemi (BES)'ne katılımlar süratle artmakta olup, 2017 yılı itibarıyla toplam katılımcı sayısı 7 milyona yaklaşmaktadır. BES'in sosyal sigorta sisteminde tamamlayıcı fonksiyona sahipliğinin sorgulanmasında Pearson korelasyon analizinden yararlanılmıştır. Hesaplanan 651 korelasyon katsayısından elde edilen bulgular, ülkemizde özel sektör çalışanlarının, özellikle de önemli ölçüde istihdam garantisine sahip olamayan küçük ölçekli işyerlerinde çalışanların BES'e katılımla ilişkili olduğunu göstermektedir. Ayrıca daimi statüde çalışma ile gündelik miktarlarıyla BES'e katılım arasında pozitif ilişki görülmüştür.

While auto-protection mechanism works against social risks in conventional societies, there has been a necessity of institutionalization for social protection in modern societies. This necessity started in late 19th century and caused the countries to constitute systems of social insurance during the first half of 20th century. When the time to fulfill the necessities after constitution came, a financing crisis began in the systems of social insurance of many countries. To overcome these financing crisis, privatization of the social insurance systems which were constituted and managed publicly initially or the way of adding private pension system into the system has been resorted.The private pension systems which gained popularity in 1990's have been in the systems of social insurance of many countries nowadays. The participations to Personal Pension System (PPS) that came into operation in 2003 in our country proceeds rapidly and the number of participants has been approaching to 7 million by 2017. Pearson correlation analysis was benefited to query PPT's ownership of complementary function in social insurance system. The findings from the calculated 651 correlation coefficient shown that private sector employees, especially the ones who work for small scale enterprises and cannot have assurance of employment significantly, are related to the participation to PPT. Besides, a positive correlation was determined among working at the permanent status and the amount of the day's pay with the participation to PPT.