Yapı Kredi Sermet Çifter Kütüphanesi `Y-593` numarada kayıtlı şiir mecmuasının transkripsiyonlu metni ve Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesine (MESTAP) göre tasnifi

Abstract

Mecmua, günümüzde `dergi, şiir antolojisi` anlamında kullanılan çeşitli konularda yazılan şiir ya da metinlerin derlenip bir araya getirildiği defter ya da kitaplara denir. Edebiyatımızın farklı dönemlerini aydınlatan, bilinen şairlerin duyulmamış şiirlerini ortaya koyan, az tanınan veya hiç bilinmeyen şairleri gün yüzüne çıkartan en önemli kaynaklarından biri de şüphesiz mecmualardır. Sahip oldukları zengin muhtevalarıyla hazine özelliği gösteren mecmualar, klâsik Türk edebiyatı araştırmacılarının araştırmalarına kaynaklık eden önemli eserlerdir. Yazma eser kütüphanelerimizde bu türden oldukça fazla eser bulunmaktadır. Bu eserlerin bir kısmı üzerinde çeşitli çalışmalar yapılmış olsa da üzerinde çalışılmayı bekleyen daha birçok mecmua bulunmaktadır.Bu çalışmanın konusunu da Sermet Çifter Araştırma Kütüphanesi'nde `Y-593` arşiv numarasıyla kayıtlı olan Mecmû'a-i Eş'âr'ın çeviri yazılı metni ve Şiir Mecmualarının Sistematik Tasnifi Projesi'ne (MESTAP) göre tasnifi oluşturmaktadır. Bu mecmuanın hangi dönemde ve kim tarafından tertip edildiğine dair kesin bir hükme varmak mümkün görünmese de şiirleri yer alan şairlerin yaşadıkları yüzyıllar ve şairlerle ilgili biyografik kayıtlar göz önünde bulundurularak derlenme tarihi hakkında bir tahminde bulunulmuştur. Mecmuada 17. yüzyılda yaşamış şairlerin şiirlerinin çoğunlukta olması ve en geç 17. yüzyılda yaşamış şairlerin şiirlerine yer verilmesinden hareketle bu mecmuanın 17. yüzyılda tertip edildiğini söylemek mümkündür. Mecmuada 113 şaire ait 546 adet manzum ve mensur metin yer almaktadır.Çalışmamızın birinci bölümünde mecmuanın tanımı, şekil ve içerik özellikleri, mecmuanın sınıflandırılması ve edebiyat tarihimizdeki önemine değinildikten sonra Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi (MESTAP) hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde çalışmamıza konu olan mecmua tanıtılarak şair ve şiir sayıları, şairlerin yaşadıkları yüzyıllar, nazım şekilleri ve vezin gibi şekil özellikleri ortaya konulmuştur. Mecmuada şiirleri bulunan şairler, nazım şekilleri ve kullanılan vezinler ayrıca tablolar halinde gösterilmiştir. Üçüncü bölümde metnin kuruluşunda izlenen yöntem belirtildikten sonra mecmuada yer alan şiirlerin çeviri yazılı metni verilmiştir. Divanı olan şairlerin şiirleri bu divan nüshalarıyla karşılaştırılarak farklılıklar tespit edilmiştir. Bazı şairlerin divanlarında olmayan şiirleri veya eksik beyitleri tespit edilerek hem dipnotta hem de inceleme kısmında belirtilmiştir. Dördüncü bölümde mecmuadaki şiirler, Mecmuaların Sistematik Tasnifi Projesi'ne (MESTAP) göre tasnif edilmiştir. En son kısmında ise sonuçların ortaya konulması, istifade edilen çalışmaları ihtiva eden kaynakça ve şairler dizini ile çalışma tamamlanmıştır.

Journal is a notebook or book in which poems or texts written on various subjects used in the sense of `journal, poetry anthology` are compiled and brought together. One of the most important sources that illuminate the different periods of our literature, reveal the unheard poems of known poets, and bring to light the lesser known or unknown poets are undoubtedly journal. Journals, which show the property of treasure with their rich content, are important works that are the source of the research of classical Turkish literature researchers. There are many such works in our manuscript libraries. Although various studies have been carried out on some of these works, there are many more journals waiting to be studied.The subject of this study is the translated into text of Mecmû'a-i Eş'âr, which is registered with the archive number `Y-593` in the Sermet Çifter Research Library, and its classification according to the Systematic Classification of Poetry Journals Project (MESTAP).Although it does not seem possible to reach a definite conclusion about the period and by whom this journal was prepared, an estimate has been made about the date of compilation by considering the centuries in which the poets whose poems are included and the biographical records of the poets. It is possible to say that this journal was prepared in the 17th century, considering that the poems of poets who lived in the 17th century are in the majority and that the poems of poets who lived in the 17th century at the latest are included in the journal. There are 546 verse and prose texts belonging to 114 poets in the journal.The first part of our study, after the definition of the journal, its shape and content features, the classification of the journal and its importance in our literature history, information about the Systematic Classification of Journals Project (MESTAP) is given. In the second part, the journal, which is the subject of our study, was introduced and the number of poets and poems, the centuries in which the poets lived, verse forms and morphological features such as meter were revealed. The poets whose poems are included in the journal, their verse forms and the meters used are also shown in tables. In the third chapter, after specifying the method followed in the establishment of the text, the translated text of the poems in the journal is given. The poems of poets who have a divan were compared with these divan copies and differences were determined. Poems or missing couplets of some poets that are not in their divans were determined and indicated both in the footnote and in the review. In the fourth chapter, the poems in the journal were classified according to the Systematic Classification of Journals Project (MESTAP). In the last chapter, the study has been completed with the presentation of the results, the bibliography and the poets directory containing the works benefited from.