Ortaöğretimde Uygulanan Disiplin Anlayışlarının Değişimi: Cumhuriyetten Günümüze (1923-2018)

Abstract

Bu çalışmanın amacı Cumhuriyet döneminden günümüze kadar ortaöğretim (lise) kurumlarında görülen disiplin anlayışlarının geçirdiği değişim ve dönüşümü, öğrenci ödül ve disiplin yönetmelikleri çerçevesinde incelemektir. Ayrıca günümüzde görev yapan yönetici ve öğretmenlerin disiplin yönetmeliklerine, disiplin uygulamalarının yapı ve işleyişine, okullarda uygulanan disiplin suç ve cezalarına ilişkin görüşlerine; mevcut disiplin uygulamaları hakkındaki düşünce ve önerilerine ulaşmak da çalışmanın bir diğer amacını oluşturmaktadır. Araştırmada Cumhuriyetten bu yana yayınlanan disiplin yönetmelikleri günümüzdeki mevcut disiplin uygulamaları dikkate alınarak bir anket formu hazırlanmıştır. Anket, 2017-2018 eğitim-öğretim yılında Zeytinburnu ilçesine bağlı 19 farklı ortaöğretim (lise) kurumunda görev yapan 927 öğretmen ve 86 yönetici arasından, basit tesadüfî örnekleme yöntemiyle seçilen 203 öğretmen ve 30 yönetici olmak üzere toplam 233 kişiye uygulanmıştır.Elde edilen bazı sonuçlara göre; disiplin algılarına ilişkin yönetici- öğretmen, cinsiyet, mesleki kıdem ve öğretim düzeyi değişkenlerine göre anlamlı fark olmadığı; ancak katılımcıların görev yaptığı okul türüne göre anlamlı fark olduğu ortaya çıkmıştır. Disiplin kelimesini 'düzen' ile ilişkilendiren katılımcıların büyük çoğunluğu okullardaki disiplin sorunlarının kaynağını 'öğrencinin kişilik yapısı' olarak göstermişlerdir. Ayrıca okullarındaki disiplin anlayışlarını 'iyileştirici' olarak değerlendiren öğretmen ve yöneticiler, öğrencilere en çok verilen disiplin cezasının 'uyarma', en az verilen cezanın ise 'örgün eğitim dışına çıkarma' olduğunu; bu cezalara en çok yol açan disiplin suçlarının üç tanesini ise sırayla; 'sigara içmek', 'kavga etmek', 'kaba ve saygısız davranışlarda bulunmak' olarak belirtmişlerdir.Araştırmanın genel sonuçları doğrultusunda düşünüldüğünde, öğretmen ve yöneticilerin değişen disiplin anlayışlarına uyum sağlaması için birtakım adımların atılması, disiplin suçlarının önüne geçmek için gerek ülke genelinde gerekse bölgeler bazında politikalar ve stratejiler geliştirilmesi, velilerin okul disiplin uygulamaları konusunda daha merkezî ve aktif bir pozisyon alması önerilebilir.

The aim of this study is to examine the change and transformation of the discipline perceptions seen in the secondary education institutions (high schools) from the Republican era to the present day within the framework of student reward and discipline regulations. In addition, to reach the disciplinary regulations of the administrators and teachers working today, the structure and functioning of disciplinary practices, the views of disciplinary offences and penalties applied in schools; the opinions and suggestions about the current disciplinary practices is also within the scope of the aim of the study.In the study, a questionnaire was prepared considering the previously published disciplinary regulations, and current disciplinary practices. The questionnaire was applied to a total of 233 persons, 203 teachers and 30 managers selected by simple random sampling method among 927 teachers and 86 managers working in 19 different secondary education institutions (high schools) affiliated to Zeytinburnu District in 2017-2018 academic year.According to some results obtained, it was found that there was no significant difference between the managers, teachers, gender, vocational seniority and the level of education in relation to disciplinary perceptions; however, there was a significant difference in the school type where the participants worked. The majority of participants who associated the word `discipline` with `Order` showed the source of disciplinary problems in schools as `student personality types`. Moreover, the teachers and administrators who evaluated their school discipline as 'improving' stated that the most common disciplinary punishment for students was 'warning' and that the minimum punishment was 'out of formal education' and three of the disciplinary offences that caused most of these penalties were 'smoking', 'fighting', 'behaving rudely and disrespectfully' respectively.Considering the general results of the research, it is suggested that some steps should be taken in order for the teachers and administrators to adapt to the changed disciplinary approaches, to develop politics and strategies not only in the country but also on the basis of regions in order to prevent disciplinary crimes and students parents to take a more central and active position on the school discipline implementations.