Ebû Abdurrahman es-Sülemî ve tasavvufî görüşleri

Abstract

4./10. asır Horasan sûfîlerinden Sülemî (öl. 412/1021), yaşadığı zaman itibariyleyazdığı eserlerin kahir ekseriyetle günümüze ulaşmasının yanı sıra tasavvufa dair elealdığı konuların oldukça çeşitlilik arzetmesi, tasavvuf tarihinde yapılan araştırmalardakendisini başvuru kaynağı haline getirmiştir. Bin dört yüz yılı aşkın tasavvuf tarihininilk dört asrına eserleriyle ve görüşleriyle ışık tutan Sülemî, `Ebû Abdurrahman esSülemî ve Tasavvufî Görüşleri` başlığı altında bu çalışmada ele alınmıştır. Söz konusubaşlık altında; hicrî ilk asırdan başlayarak Sülemî'nin yaşadığı zamanı da kapsayantasavvuf tarihinin genel bir seyri, Sülemî'nin yaşadığı çağ ve coğrafyanın hususîözellikleri, hayatı, eserleri, tasavvufî görüşlerine kaynaklık etmesi bakımından ilimanlayışı, tasavvufî görüşleri ve tesirlerine yer verilmiştir. Sülemî'nin tasavvufîgörüşlerini oluşturan konular, tasavvufun ana konuları çerçevesinde oluşturulmuştur.Çalışmamız hazırlanırken öncelikle; Sülemî'nin kırkı aşkın eseri ve mümkün olduğukadar söz konusu dönemde ve o döneme yakın bir zamanda telif edilen belli başlı İslâmve tasavvuf tarihi kaynaklarından istifade edilmiştir.Sonuç olarak ifade etmek gerekir ki; Sülemî ve eserleri olmasaydı, tasavvuf tarihininilk dört asırlık birikimi ve Melâmetiyye bilinemezdi. Çünkü hicrî dördüncü asırdagenelde tasavvuf özelde Melâmetiyye'ye dair birçok konu, yaptığımız tespitlerdegörüldü ki, Sülemî'den başka bir müellif tarafından o denli ele alınıp hakkında bilgiverilmemiştir. Binâenaleyh Sülemî, tasavvufta ilim ve hâl bakımından ehl-i melâmetderecesinde olan bir sûfîdir. Bu itibarla onun tasavvufa dair bütün görüşleri (şerîathakîkat ilmi ve bunların temsilcileri, âdâb, ahlâk, mücâhedeler, ruhsatlar, melâmet,nefs, fütüvvet, semâ', zikir, makāmlar-hâller, galat vb.) bir melâmetînin görüşlerimüvacehesinde değerlendirilmelidir.Anahtar Kelimeler: Ebû Abdurrahman es-Sülemî, tasavvuf, Melâmetiyye, ehl-i melâmet.

As-Sulami (d. 1021), one of the 10th century Khorasan sufis, is a reference source inthe researches in the history of Sufism, it is because of the fact that the works he wrotehave survived to the present day, and as well as the diversity of the subjects he dealtwith on Sufism by the time he lived.Sulami, who sheds light on the first four centuries of the history of Islamic Sufismwhich is thousand and four hundred years old, with his works and thoughts, isdiscussed in this study under the title of `Abu Abd Ar-Rahman As-Sulamı And HisSufistic Thoughts`.Under the aforementioned title; starting from the first century of the hijra, a generalcourse of the history of Sufism including the time when Sulami lived, the specialcharacteristics of the age and geography in which Sulami lived, his life, works and interms of being a source for his mystical views, his understanding of knowledge andhis sufistic thoughts are included.The subjects constituting Sulami's sufistic thoughts were formed within the frameworkof the main subjects of Sufism. While preparing our study, first of all; more than thirtyworks of Sulami and his sources of Islamic and Sufism, which were compiled duringor close to that period, have been utilized as much as possible.In conclusion, it should be stated that; without Sulami and his works, the accumulationof the first four centuries of Sufi history and Malamatiyya would not have been known.Because according to our result in the fourth century of the hijra, many issues relatedto sufism in general and Malamatiyya in particular no information was given about itby any author other than Sulami.Therefore, in terms of knowledge and state Sulami is a sufi from the level of peoplewho call ahl malamatis. In this respect, all his views on Sufism should be evaluated interms of the views of a Malamatiyya.Key words: Abu Abd Ar-Rahman As-Sulamı, sufism, malamatiyya, ahl malamatis.