Reha Erdem sinemasındaki mitolojik unsurlar

Abstract

Mitler, arkaik insan için aşkın ve kutsal anlama sahipken modern insan için engin bir üretim alanıdır. Yedinci sanat olan sinemada etkin biçimde kullanılan mitler yönetmenlerin imgelem dünyasına katkıda bulunur. Reha Erdem Sinemasındaki Mitolojik Unsurlar adlı bu çalışmanın amacı, mit-sinema ilişkisini ele almak, arkaik dönemden bu yana insan hayatını derinden etkileyen mitlerin Reha Erdem sinemasındaki yansımalarını tespit etmektir.Reha Erdem'in yönetmiş olduğu dokuz uzun metraj filmi çalışmanın evrenini oluşturmaktadır. Reha Erdem, Kosmos'tan önce bireyin sosyal yaşam içindeki sancılarına yer verir. Kosmos'tan itibaren ise filmlerinde mitolojiden beslendiği görülür. Bu nedenle nitel bir araştırma modeli olan amaçlı örnekleme yöntemi kullanılarak Kosmos, Jîn, Şarkı Söyleyen Kadınlar ve Koca Dünya filmleri örneklem olarak seçilmiştir. Bulgular, `betimsel analiz` tekniği ile değerlendirilmiştir. Böylelikle araştırmanın sonuçları okuyucuya daha net ve açık şekilde iletilmeye çalışılmıştır.Örneklem olarak seçilen filmlerde sosyal yaşamın asgari düzeyde yer aldığı, insanın doğayla olan ilişkisine ağırlık verildiği söylenebilir. Filmler incelendiğinde yönetmenin Türk ve Yunan mitolojilerinden ağırlıklı olarak faydalandığı görülmüştür. Özellikle doğaya ait unsurlardan olan ağaç, hayvan ve mağara motiflerine sıklıkla başvuran Erdem, Kosmos'da Battal, Şarkı Söyleyen Kadınlar'da Esma karakterleri aracılığıyla şamanik unsurlardan faydalanmıştır. Filmlerde zaman zaman Dionysos ve Bakkhâlar'dan izler görülür. Kültürü simgeleyen Apollonik sistemi doğaya, kadına verilen zarar nedeniyle eleştirdiği, doğayı ve coşkuyu simgeleyen Diyonizyak unsurlara ise olumlu bir bakış getirdiği görülür. Ayrıca Reha Erdem'in filmlerinde yer alan imgelerde kozmik unsurların izlerine rastlanır. Reha Erdem, çalışmanın örneklemini oluşturan bu filmlerde mitolojiyi bir kaynak olarak kullanmış; hem yaratmış olduğu karakterler aracılığıyla hem imgelem dünyasıyla mitik unsurları yeniden dönüştürmüştür.Anahtar Sözcükler: Reha Erdem, Mitoloji, Sinema, Nitel Araştırma

Myths have a transcendent and sacred meaning for archaic human, but for modern human it is a vast area of production. The myths used effectively in cinema, which is the seventh art, contribute to the world of directors imaginations. The aim of this study, titled mythological ingredients in the cinema of Reha Erdem, is to examine the relationship between myth and cinema and to determine the reflections of myths in the cinema of Reha Erdem that have profoundly affected human life since the Archaic period.The nine feature films directed by Reha Erdem constitute the universe of the work. Reha Erdem's films from Kosmos appear to feed on mythology. For this reason, the sample of the study, which was created as a qualitative research, was determined as Kosmos, Jîn, Singing Women and Big Big World films using the purposeful sampling method and analyzed by descriptive analysis technique.When the films were examined, it was seen that the director fed mainly from Turkish and Greek mythology. Erdem, who often refers to tree, animal and cave motifs, especially from elements of nature, made use of shamanic elements through the characters Battal in Kosmos and Esma in singing women. Tracks from Dionysus and the Bakkhas are seen from time to time in the films. It is seen that he criticizes the Apollonic system, which symbolizes culture, for the damage caused to nature, women, and brings a positive view of the Dioniziac elements, which symbolize nature and enthusiasm. In addition, traces of cosmic elements are found in images in Reha Erdem's films. In these films, Reha Erdem used mythology as a source; he transformed mythic elements both through the characters he created and through the world of imagery.Key Words: Mythology, Myth, Cinema, Reha Erdem's Cinema.