Kentli deneyimleri üzerinden merkezden çepere Antalya'da kentsel dönüşüm

Abstract

Kentler bir yandan eskime, bozulma veya köhneleşme süreçlerini yaşarken diğer yandan boş veya eskimiş alanların, gecekondu bölgelerinin, tarihi kent merkezlerinin, sanayi ve liman bölgelerinin kentsel dönüşüm süreçleri işlemektedir. Kentlerin kontrolsüz yayılımının yarattığı sosyo-ekonomik, mekânsal ve çevresel sorunları gidermek adına kentsel dönüşüm projeleri, neoliberal kapitalist büyüme modeli çerçevesinde kentlerin cazip hale getirilmesi için uygulamaya konmaktadır. Bu tür gelişmeler, Türkiye'de özellikle küresel etkileşimin yoğun olduğu metropol kentlerde gözlenmektedir. Antalya da bu kentler arasında bulunmaktadır. Çalışmanın amacı, Antalya kent merkezindeki seçilen alanlar (Kaleiçi, Balbey Kentsel Yenileme Projesi, Güneş Mahallesi TOKİ Konutları ve Kepez Toptancı Hali Konut Projesi) özelinde gerçekleştirilen veya gerçekleştirilecek olan kentsel dönüşüm projeleriyle yaşam kalitesinde ve fiziksel, sosyal, çevresel ve ekonomik yapıda meydana gelen ve/veya gelebilecek değişimin açıklanarak karşılaştırılmasıdır. Bu bağlamda, kentsel dönüşüm politikalarının, aktörler arası nasıl bir stratejiyle ortaya konulduğu ve ortaya çıkardığı ya da çıkaracağı sosyo-ekonomik ve mekansal etkilerin neler olduğu/olacağı üzerinde durulmaktadır. Çalışma, sürdürülebilir mekanlar oluşturmada, dönüşüm projelerinin hangi boyutlar üzerinden ele alındığının ortaya konması bakımından önemlidir. Çalışmada nicel ve nitel karma araştırma yöntemi kullanılarak, 135 kişiyle hem anket uygulanmış hem de görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Kentsel dönüşüm projesiyle bağlantılı olan belediye ve yüklenici firma yetkilileriyle derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Alanların mekânsal gelişimine yönelik doküman incelemesi yapılmış ve alanlar fotoğraflanmıştır. Kaleiçi ve TOKİ Konutlarında gerçekleştirilen projelerde, kentsel yaşam kalitesi ve dönüşüm sürecinin boyutları olumlu ve olumsuz yönlerden değerlendirilmiş; gerçekleştirilecek olan Balbey ve Güneş mahallesindeki dönüşüm proje alanlarında bu kriterler üzerinden mevcut durum ele alınmış ve tartışılmıştır. Böylece, uygulanacak dönüşüm projelerinde bu değerlendirme ve saptamalardan hareketle çıkarımlar yapılmaya çalışılmıştır.

While cities experience the processes of aging, deterioration or dilapidation, empty or obsolete areas, slum regions, historical city centers, industrial and port areas, among others, are set aside for urban transformation. In order to eliminate the socio-economic, spatial and environmental problems created by the uncontrolled expansion of cities, urban transformation projects are developed to render cities more attractive than before as a part of neoliberal capitalist growth model. Such developments are observed in Turkey, especially in metropolitan cities where global interaction takes place intensely. Antalya is also among these cities. The aim of the study is to explain and compare the changes in the quality of life and the physical, social, environmental and economic structure due to the urban regeneration projects carried out or to be realized in the selected areas (Kaleiçi, Balbey Urban Renewal Project, Güneş Neighborhood TOKİ Residences and Kepez Wholesale Market Housing Project) in the city center of Antalya. In this context, it is focused on the kind of an inter-actor strategy of urban regeneration policies or projects and the socio-economic and spatial effects of these policies and projects. The study is important in terms of revealing the dimensions of the urban regeneration projects in creating sustainable spaces.In this study, using a mixed quantitative and qualitative research method, questionnaires and interviews were conducted with 135 people. In-depth interviews were held with the representatives of the municipality and the contractor company that were related to the urban regeneration projects. An analysis of the documents on the spatial development of the areas was made and these selected areas were photographed. In the projects realized in Kaleiçi and TOKİ Residences, the dimensions of the urban life quality and regeneration process were evaluated and assessed from positive and negative aspects; the current status in the regeneration project areas in Balbey and Güneş neighborhoods, which were to be carried out, was discussed in accordance with those abovementioned criteria. Thus, inferences were drawn based on these evaluations and assessments in the regeneration projects to be implemented.