İç kontrol sisteminin bankalarda kredi tahsis yetkisi olan kişilerin kararları üzerindeki etkisi: Bir araştırma

Abstract

Tarih boyunca meydana gelmiş olan finansal skandal boyutundaki önemli yolsuzlukların nedenleri incelendiğinde ilgili işletmelerde iç kontrol sisteminin var olmadığı ya da etkin uygulanmadığı ortaya çıkmıştır. Yıllar içerisinde bu yönde çeşitli örgütler kurulmuş, yasal düzenlemeler oluşturulmuş ve farkındalık sağlanmaya çalışılmıştır.Bankacılık sisteminde olası hile ve hataların önlenmesi ve meydana gelmesi durumunda ise etkisinin azaltılabilmesi adına iç kontrol sistemi önemli bir rol oynamaktadır. Bankaların faaliyetleri ile ilgili kanunlara ve iç mevzuatlarına riayet ederler. Bu kurallar bütünü temelde bankanın alacağı riskin makul ve sağlıklı olmasını sağlar. Bu kurallara ne denli uyulduğu ise hem bankaların onay sistemlerince hem de iç sistemler tarafından denetlenmektedir. Çalışmanın ilk bölümünde bankalardaki kredi uygulamaları, türleri ve hem kanunlar ve yasal kurallar hem de bankaların genel uygulamaları açıklanmıştır. İkinci bölümünde ise iç kontrol sisteminin gerekliliğini ortaya çıkaran tarihteki önemli olaylar, sonrasında dünyada ve ülkemizde uygulanan kurallar ve kanunlar, dünya üzerinde genel kabul görmüş iç kontrol modelleri aktarılmış, iç kontrol kavramı detaylı olarak incelenmiştir.İç kontrol sisteminin bankalardaki kredi karar mekanizmalarının tahsis kararları üzerinde etkisi anket yöntemi ile ölçülmeye çalışılmıştır. Türkiye'de faaliyet gösteren kamu ve özel bankalarda görev yapan kredi tahsisine yetkili çalışanlarla yapılan ankete 314 kişi katılmıştır. Elde edilen veriler SPSS Programı kullanılarak analiz edilmiştir.Araştırma sonucuna göre iç kontrol sisteminin verimli çalışması kredi tahsis eden kişilerin kararları üzerinde oldukça etkilidir. Çalışanların kontrol sistemini biliyor olması, mevzuatın ulaşılabilir olması, denetimlerin rutin olarak yapılması ve banka içindeki onay mekanizmasının sağlıklı işlemesi yine anket çalışmasında yer verilen hususlardır.

When the causes of important corruptions in the size of financial scandals that have occurred throughout history are examined, it has been revealed that the internal control system does not exist or is not implemented effectively in the relevant enterprises. Over the years, various organizations have been established, legal regulations have been created and an awareness has been tried to be raised in this direction.The internal audit system plays an important role in preventing possible frauds and errors in the banking system and reducing their impact if they occur. Banks have respect for the laws and internal legislation regarding their activities. This set of rules basically ensures that the risk to be taken by the bank is reasonable and healthy. Compliance with these rules are followed is audited by both banks' approval systems and internal systems.In the first part of the study, loan applications, types and both laws and legal rules and general practices of banks are explained. In the second part, important events in the history that revealed the necessity of the internal control system, the rules and laws applied in the world and in our country afterwards, internal control models generally accepted in the world are explained, and the concept of internal control is examined in detail.The effect of the internal audit system on the allocation decisions of the credit decision mechanisms in banks was tried to be measured by the survey method. 314 people participated in the survey conducted with the employees authorized for credit allocation working in public and private banks operating in Turkey. The data obtained has been analyzed by the SPSS Programme.According to the results of the research, the effeciant internal control system is very effective on the decisions of the authors. Employees' knowledge of the control system, accessibility of the legislation, routine audits and the healthy functioning of the approval mechanism within the bank are also included in the survey study.