Profili, motivasyonu ve yer seçimi bakımından yaşlı göçleri: Datça (Muğla) örneği

Abstract

İnsanın mekân üzerinde yer değiştirme eğilimi farklı zamansal ve mekânsal kalıplarda giderek artan bir hareketliliğe dönüşmeye başlamıştır. Toplumların yaşlanmasıyla birlikteyse bu hareketlilik eğilimine yaşlıların da katıldığı dikkati çekmektedir. Özellikle gelişmiş ve daha yaşlı ülkelerde geçen yüzyılın ikinci yarısından itibaren başlayan yaşlı hareketliliğinin, Türkiye'de 2000'li yıllarla birlikte daha görünür olmaya başlamıştır. Türkiye'nin iç göç literatürüne baktığımızda işgücü göçü ekseninde odaklanan araştırmalar geniş yer tutarken yaşlı hareketliliğine yer verilmemiştir.Bu araştırma temelde `Yaşlılar neden göç eder?` sorusu üzerinden tasarlanmış olmakla birlikte hareketliliğe katılan yaşlının profili, motivasyonu ve yer seçiminin de belirlenmesi araştırmanın amaçları arasındadır. Nitel araştırma yöntemlerini benimseyen araştırmanın veri kaynağı, yaşlı hareketliliğinin tipik hedef sahalarından birisi olan Datça örneğinde bu hareketliliğe katılan 60 ve üzeri yaşlardaki 32 katılımcının yer aldığı yarı yapılandırılmış görüşmelere dayanmaktadır. Çalışmada toplanan veriler betimsel analiz ve içerik analizine bağlı kalınarak çözümlenmiştir. Araştırmanın sonucunda hareketliliğe katılan yaşlıların genç yaşlı, evli, emekli ve düzenli gelir sahibi olan, eğitim düzeyi yüksek ve hareketlilik öncesi kentte yaşayan bireylerden oluştuğu görülmüştür. Araştırmanın temel bulgularına dayanarak Datça'daki yaşlı hareketliliğini açıklayan bir model ileri sürülmüştür. Her şeyden önce yaşlı bireyin gerek daimi gerekse döngüsel hareketliliği alternatif yaşam yeri arayışı olarak yorumlanmıştır. Ayrıca hareketliliğe katılan yaşlı bireylerin kent ve sahil kasabasının yer yararlılığından faydalanarak çok yerli bir yaşamı benimsedikleri tespit edilmiştir. Bunun yanında yaşlı nüfusun hareketilik sürecini köken ve hedef mekân üzerinden ele alan bu çalışmada yaşlı ve mekân arasındaki ilişki `yaşlı dostu yaşam yerleri` bağlamında değerlendirilmiştir.

The tendency of people to change their settlement locations has started to turn into an increasing mobility trend in different temporal and spatial patterns. The aging of societies has also included the elderly in this mobility trend. It can be argued that elderly mobility, which started in the second half of the last century, especially in developed countries with significant elderly populations, started to become more visible in Turkey in the 2000s. A review of literature on internal migration in Turkey reveals that the majority of the studies focus on the axis of labor migration while studies on the mobility of the elderly is minimal. Although this study is basically focused on the question `why do the elderly migrate?` determining the profile, motivation and selection of location of the elderly participating in mobility is also among the aims of the study. This study, adopting qualitative research methods and based on the data source promulgated with semi-structured interviews with 32 participants aged 60 and over who participated in this mobility, was carried out in the example of Datça, one of the typical target areas of elderly mobility. The data collected in the study were analyzed based on descriptive analysis and content analysis.As a result of the study, it was determined that the elderly participating in mobility consisted of young old, married, retired individuals with regular incomes, with an advanced level of education level who were urban dwellers before they became mobile. Based on the main findings of the study, a model has been proposed that explains the mobility of the elderly in Datça. The initial interpretation of the permanent and cyclical mobility of the elderly has been interpreted as a search for an alternative living space. Furthermore, it was determined that the elderly people who participated in the mobility had adopted a very local lifestyle by taking advantage of the benefits of being in a location that is both an urban as well as a coastal town setting. In addition, the origin and the target place, the relationship between the elderly and the place is evaluated in the context of `elder-friendly living places` in this study, which deals with the mobility process of the elderly.