Lokal endemik Trigonella coerulescens subsp. ayvalikensis (Fabaceae) taksonu üzerinde mikromorfolojik, anatomik ve sitotoksik araştırmalar

Abstract

Trigonella coerulescens subsp. ayvalikensis, ülkemizde sadece Ayvalık/Balıkesir ilçesinde yayılışı tespit edilen ve VU (zarar görebilir) kategorisinde değerlendirilen tek yıllık lokal endemik taksondur. Çalışmada, takson üzerinde ilk defa ayrıntılı olarak mikromorfolojik, anatomik ve sitotoksik araştırmalar yapılmıştır. Mikromorfolojik ve anatomik çalışmalarda subsp. ayvalikensis taksonuna morfolojik olarak çok benzeyen iki alttür de (subsp. coerulescens, subsp. kemerensis) incelenmiştir. Mikromorfolojik çalışmalarda; taksonların trikom yapıları (gövde-yaprak); tohum ve polen ornamentasyonu SEM-EDX cihazında incelenmiştir. Anatomik çalışmalar için üç taksonun yaprak, gövde ve petiyollerinden elle kesitler alınarak, Floroglusinol-HCl reaktifi ile boyandıktan sonra gliserin-jelatin yöntemi ile daimi preparat haline getirilmiştir. Kesitlerin mikrofotoğrafları çekilmiş ve `Alamet006` ölçüm programı kullanılarak mikro ölçümler yapılmıştır. Bitkinin tohumundan farklı çözücülerle elde edilen (saf su-hekzan-metanol-etanol-aseton) ekstraktların sitotoksik etkisi araştırılmıştır. Sitotoksik etkiyi incelemek için MTT testi yardımıyla sağlıklı hücre hattı olarak HUVEC, kanser hücre hatları olarak PC-3 ve SW480 kullanılmıştır. Farklı çözücülerle hazırlanan ekstraktlar farklı doz ve sürelerle (24sa, 48sa, 72sa) hücrelere uygulanarak, spektrofotometrede 550 nm dalga boyunda absorbans alınmıştır. Çalışma sonunda; subsp. ayvalikensis' in diğer iki alttüre mikromorfolojik ve anatomik karakterler açısından oldukça benzer olduğu gözlemlenmiştir. Taksonlar arasındaki en önemli karakterlerin; polen ornamentasyonu, öz/gövde oranı, petiyol şekli ve petiyoldeki damar dizilişi olduğu görülmüştür. Sitotoksik çalışmalarda istatistiksel olarak en anlamlı azaltıcı etki PC-3 hücre hattında metanol, etanol, aseton ve hekzan ekstraktlarında görülmüştür.

Trigonella coerulescens subsp. ayvalikensis is a annual local endemic taxon, which is distributed only in Ayvalık/Balıkesir district in our country and evaluated in the vulnerable category. In this study, detailed micromorphological, anatomical and cytotoxic studies were carried out on the taxon for the first time. In micromorphological and anatomical studies, subsp. coerulescens, subsp. kemerensis that are morphologically very similar to the subsp. ayvalikensis taxon were also examined. In micromorphological studies; trichome structures of taxa (stem-leaf); seed-pollen ornamentation were examined in SEM-EDX device. In anatomical studies, sections were taken from the leaves, stems and petioles of three taxa, stained with phloroglucinol-HCl reagent and made into a permanent preparation with the glycerine-gelatin method. Microphotographs of the sections were taken and micro measurements were made with `Alamet006`. The cytotoxic effect of the extract obtained from the seed of the plant with different solvents (pure water-hexane-methanol-ethanol-acetone) was investigated. In cytotoxic studies, HUVEC as healthy cell line, PC-3 and SW480 as cancer cell lines were used with the help of MTT test. The extracts prepared with different solvents were applied to the cells at different doses and times (24h-48h-72h), and absorbance was taken at 550 nm wavelength in the spectrophotometer. Consequently; subsp. ayvalikensis was found to be quite similar to the other two subspecies in terms of micromorphological and anatomical characters. The most important characters among taxa; pollen ornamentation, pith/stem ratio, number of petiole veins and shape of petiole. In cytotoxic studies, the most statistically significant reducing effect was seen (in methanol-ethanol-acetone-hexane extracts) in PC-3 cell line.