Gama ışınının kullanıldığı yerlerde çalışan ve hizmet alanların gama ışınından korunması konusunda farkındalığın belirlenmesi

Abstract

Bu çalışma gama ışınlarından korunma konusunda farkındalığın belirlenmesi amacıyla gama ışınlarıyla çalışma yapan Türkiye Atom Enerjisi Kurumu,GAMMAPAK sterilizasyon A.Ş ve gamma knife radyaocerrahisini kullanan bir hastane çalışanlar ve buradan hizmet alanlar (hastalar ve diğerleri) üzerinde online anket uygulaması kullanılarak yapılmıştır. Çalışma nicel araştırma yöntemlerinden genel tarama modeline uygun şekilde tasarlanmıştır. 153 katılımcının 20 sorudan oluşan anketi cevaplandırması sonucunda elde edilen bulgular çalışmaya aktarılmıştır.Araştırmaya katılan katılımcıların cinsiyetleri açısından bakıldığında Gama Bilgisi alt boyutunda erkek katılımcıların aritmetik ortalama değerinin (=49,68; SS=16,32), kadın katılımcıların aritmetik ortalama değerinden (=50,58; SS=12,34) kısmen düşük olduğu anlaşılmaktadır. Gama Farkındalığı alt boyutuna bakıldığında erkek katılımcıların aritmetik ortalama değerinin (=6,15; SS=2,65) kadın katılımcıların aritmetik ortalama değerinden (= 6,36; SS=2,10) kısmen düşük olduğu görülmektedir. Ölçeğin genel toplamına göre erkek katılımcıların aritmetik ortalama değerinin (=55,83; SS=16,37) kadın katılımcıların aritmetik ortalamasından (=56,94; SS=12,52) düşük olduğu anlaşılmaktadır. Gama Bilgisi alt boyutunda yaş aralığına göre aritmetik ortalama ve standart sapma değerlerine bakıldığı zaman 40+ yaş aralığında bulunan ve araştırmaya katılan katılımcıların (=56,18; SS=16,52) en yüksek ortalama puana sahip olduğu ve bu durumun -teknolojisinin kullanıldığı iş yerlerinde çalışanların ve hizmet alanların yaşlarının ilerlemesiyle beraber bu teknoloji hakkındaki bilginin arttığının göstergesi olduğu düşünülmektedir.Gama bilgisi ve gama farkındalığı alt boyutuna bakıldığında hizmet veren katılımcıların ortalamasının hizmet alan katılımcıların ortalamasından daha yüksek olduğu görülmektedir.Eğitim durumu değişkenine bakıldığında gama bilgisi alt boyutunda en yüksek puanın lisansüstü katılımcılarda,gama farkındalığı alt boyutunda ise en yüksek puanın lisans mezunu katılımcılarda olduğu görülmektedir. Algılanan gelir düzeyi değişkenine göre Gama Bilgisi alt boyutunda en yüksek puanın kendini üst gelir grubundan gören katılımcıların olduğu (=51,64; SS=17,00), Gama Farkındalığı alt boyutunda ise en yüksek puanın kendini alt gelir grubundan gören katılımcıların olduğu (=7,92; SS=3,40) görülmektedir. Gama Işınlarından Korunma Farkındalığı Ölçeği alt boyutlarının katılımcıların cinsiyetleri yönünden anlamlı bir farklılık gösterip göstermediğine ilişkin yapılan bağımsız gruplar t-testi sonuçları görülmektedir. Gama Bilgisi alt boyutu katılımcıların cinsiyetleri yönünden istatistiksel olarak anlamlı bir fark oluşturmamaktadır [t (151) =-0,383, p>.05].Gama bilgisi ve gama farkındalığı alt boyutlarına bakıldığında katılımcıların pozisyonları yönünden anlamlı farklılık hizmet alan katılımcılar lehine gerçekleşmiştir.

This study was conducted by using an online questionnaire on the Turkish Atomic Energy Agency, GAMMAPAK sterilization A.Ş, who work with gamma rays, and hospital employees who use gamma knife radiosurgery and service recipients from it (patients and others) in order to raise awareness about protection from gamma rays. The study was designed in accordance with the general survey model, one of the quantitative research methods. The findings obtained as a result of 153 participants answering the questionnaire consisting of 20 questions were transferred to the study. In terms of the gender of the participants participating in the research, it was found that the arithmetic mean value of the male (=49,68; SS=16,32) participants in the Gamma Information sub-dimension was partially understandable lower than the arithmetic mean value of the female participants ((=50,58; SS=12,34). Looking at the Gamma Awareness sub-dimension, it is seen that the arithmetic mean value of male participants (=6,15; SS=2,65) is partially lower than the arithmetic mean value of female participants (= 6,36; SS=2,10). According to the general total of the scale, it is understood that the arithmetic mean value of male participants (=55,83; SS=16,37) is lower than the arithmetic mean of female participants (=56,94; SS=12,52). When the arithmetic mean and standard deviation values according to the age range in the Gamma Information sub-dimension are examined, it is seen that the participants in the 40+ age range and participating in the research have the highest average score (=56,18; SS=16,52) and it is thought that this situation is an indication that the knowledge about this technology increases with the age of the employees and service users in the workplaces where -technology is used.Looking the sub-dimension of gamma information and gamma awareness, it is seen that the average of the participants serving is higher than the average of the participants receiving service. In the aspect of the educational status variable, it is seen that the highest score in the gamma knowledge sub-dimension is in the graduate participants, and the highest score in the gamma awareness sub-dimension is the undergraduate graduates. According to the perceived income level variable, the highest score in the Gamma Information sub-dimension was the participants who saw themselves from the high income group (=51,64; SS=17,00), while the participants who saw themselves from the lower income group had the highest score in the Gamma Awareness sub-dimension (=7,92; SS=3,40). The results of the independent groups t-test are shown whether the sub-dimensions of the Gamma Ray Protection Awareness Scale show a significant difference in terms of the gender of the participants. The Gamma Information sub-dimension does not make a statistically significant difference in terms of the gender of the participants [t (151) =-0.383, p>.05]. Considering the sub-dimensions of gamma information and gamma awareness, a significant difference in terms of the positions of the participants was in favor of the participants who received service.