Gagauz Türkçesindeki Arapça ve Farsça kelimeler (Ses bilgisi-anlam bilgisi-sözlük)

Abstract

Söz varlığı sadece belli seslerin bir araya gelerek oluşturdukları kelimelerden ibaret değildir. Aynı zamanda o dilin konuşurlarının maddî ve manevî kültürünü, dünya görüşlerinin de içerisinde yer aldığı, deyimlerin, atasözlerin, ikilemeler ve yansıma kelimeler gibi anlamsal yönden derinliğe sahip olduğu da bilinmelidir. Türk Dünyasının batısında yaşayan Gagauz halkının bulunduğu coğrafya sebebiyle komşu milletlerle ilişkileri artmış, bu vesileyle Gagauz diline Rusça, Bulgarca, Rumence (Moldovanca), Arapça ve Farsçadan yeni kelimeler girmiştir. Bu yeni kelimeler de Gagauz dilinin söz varlığını zenginleştirdiği için son derece önemlidir. Bundan hareketle çalışmada, Gagauz Türkçesinde yer alan Arapça ve Farsça kökenli kelimeler incelenmiştir. Çalışmanın kapsamında olan Gagauzça-Rusça-Romınca Sözlük (2002)'te geçen Arapça ve Farsça kökenli kelimeler temel alınarak önce ses bilgisi yönünden incelenmiş, ardından bu kelimeler anlam bilgisi açısından ele alınmış ve Türkiye Türkçesi ile karşılaştırılarak ortak ve farklı anlamları ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Vocabulary is not just words formed by certain sounds coming together. At the same time, it should be known that the material and spiritual culture of the speakers of that language are included in their world views, and that they have semantic depth such as idioms, proverbs, reduplications and reflection words. Due to the geography of the Gagauz people living in the west of the Turkish World, their relations with neighboring nations have increased, and on this occasion, new words from Russian, Bulgarian, Romanian (Moldovan), Arabic and Persian have entered the Gagauz language. These new words are also extremely important as they enrich the vocabulary of the Gagauz language. Based on this, in this study, words of Arabic and Persian origin in Gagauz Turkish were examined. Based on the words of Arabic and Persian origin in the Gagauz-Russian-Romish Dictionary (2002), which is within the scope of the study, firstly, these words were examined in terms of phonetics, then these words were discussed in terms of semantics and compared with Turkey Turkish, their common and different meanings were tried to be revealed.