Sanat ve mimarlık tarihi açısından Bomonti semtinin gelişimi

Abstract

XIX. yüzyıl, dünya kentleri açısından önemli bir dönüm noktası olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu'nda XIX. yüzyılda ekonomik ve teknolojik değişimler ışığında birçok alanda kentlerin alt ve üst yapıları, kent görünümü gibi şehir planlama aşamalarına öncelik verilmiştir. Bomonti semtinin oluşumu Osmanlı İmparatorluğu'nun Batı açılımları yaptığı bu zamanlarda gerçekleşmiş, yönetimde ve başkent İstanbul'da yaşanan değişimler semtin ortaya çıkışında doğrudan rol oynamıştır. Başlangıçta Pera bölgesindeki büyük yangınlar, İstanbul'da yaşanan nüfus artışı ve eski yerleşimlerin yetersiz kalması nedeni ile şehrin planlı bir şekilde kuzeye doğru (Pangaltı- Şişli- Nişantaşı aksı) genişletilmesi gibi nedenler `Feriköy- Bomonti` hattını ön plana çıkarsa da aslında bu semt, Bomonti Bira Fabrikası'nın bölgeye kurulmasıyla oluşmaya başlamıştır. Uzun bir süre sanayi bölgesi ve modern yaşam alanı ikileminde kalan semt 1952 yılında sanayi bölgesi ilan edilmesiyle bir dönüşüm daha yaşamış 1955 yılında ise İstanbul Sanayi Planı dışında bırakılıp sonra sanayi tesislerinin bu bölgede açılması yasaklanmıştır. 2000'li yıllarda hız kazanan ve günümüzde hala devam eden kentsel dönüşümden en çok etkilenen semtlerden biri olan Bomonti günümüzde; eğitim kurumları, eğlence mekânları, plazaları ve rezidansları ile bambaşka bir görünüme ulaşmıştır. Bu tez kapsamında Bomonti Semti'nin başlangıcından bu yana yaşadığı değişimler, sanat ve mimarlık tarihi açısından incelenmiştir.Anahtar Kelimeler: Bomonti, İstanbul, Osmanlı, Şişli, kent, mimari, sanayi

The XIX. century is a history of important changes in world cities. In the XIX. century, along with the economic and technological changes in the Ottoman Empire, the infrastructure and superstructure of the cities gave priority to city planning such as the appearance of the city.The formation of the Bomonti district took place during these times when the Ottoman Empire adopted the Western style, and the changes in the administrative system and the capital Istanbul played a direct role in the emergence of this district. Firstly; The Feriköy-Bomonti line started to emerge with the big fires in the Pera region, the population increase in Istanbul and the inadequacy of the old settlements and thus the expansion of the city towards the North (Pangaltı- Şişli- Nişantaşı Line), but this district started to occur with the establishment of the Bomonti Brewery. The district, which remained in the dilemma of industrial zone and modern living space for a long time, was declared an industrial zone in 1952, but in 1955 it was excluded from the Istanbul Industrial Plan and then industrial facilities were prohibited to open in this region. Bomonti, which gained a great momentum in the 2000s and is among the most affected by the ongoing urban transformations, today; It has reached a completely different appearance with its educational institutions, entertainment venues, plazas and residences. In this thesis, the changes that Bomonti District has experienced since its foundation and their importance in terms of art and architectural history are examined.Keywords: Bomonti, Istanbul, Ottoman Empire, City, Architecture, Industry