Nezaket Ekici'nin performansları çerçevesinde performatif çifte-yabancılaşma

Abstract

Bir figür olarak göçmen, görsel kültür araştırmalarının üzerinde en meşgul olduğu imge biçimlerinden biridir. Aidiyetsizlikle hemhal olmuş göçmen, bulunduğu yerin ritüel ve davranış biçimlerine uymayan ve bu uyumsuzluk haline istinaden anlaşılmaz, anlaşılmazlığına içkin bir biçimde de tekinsiz, ayrıksı bir figür olarak sinema, edebiyat, şiir, gazete ve dergi gibi imge üreten mecralarda görüntü ve ses göstergelerinin ilişiğinde temsile yerleşmiştir. Bu figür, salt vardığı coğrafyada yabancı değildir aynı zamanda ayrıldığı coğrafyaya yabancılaşmıştır. Göçmenin aidiyeti ikiye bölünmüştür, fakat öte yandan böyle bir aidiyet söz konusu da değildir. Aidiyet şayet kimlik anlamıyla kültür, gelenek ve dil altında, bir yere ve o yerdeki bedenlere dair bir bağ taşıma duygusuysa, bu duygunun yarısının başka bir yere ve başka bedenlere aktarılması, aidiyetin mutlak zeminini sarsmaktadır. Kimliği üreten toplum mühendisliğinin ve iktidar mekanizmasının inşa ettiği ben ve öteki göçmen bedende birlikte hüküm sürmektedir. Göçmen ikili aidiyetinin dolaylarında, bir ben ve bir öteki olarak, kimliğinin bir yarısını diğer yarısına tercüme etmektedir. Nezaket Ekici, göçmen bir sanatçı olarak öznelliğini ikiye bölen çift kimliğinin kültürel formları arasındaki gel-gitli durumu performans sanatına nakşetmiştir. Ekici'nin sanatındaki göçmen figür, ayrıksılığı parlatılan bir figür değildir, bilakis kimliğin her detayında bu ayrıksılığının kültürel inşasını sorgulamakta, ben ve ötekini temas ettirmeye çalışmaktadır. Ekici için ait ol(a)mama durumu tezat bir imgelemle evrensellik şiarına dönüşmüştür. Öznelliği bir yere ait değilse, sanatında onu her yere ait kılabilme olasılığını sahiplenmeye girişmiştir. Sanatçının bedeni, bu arzuyla bir yere, bir inanca ya da bir kültüre değil tüm kültürlere, dillere ve inanç sistemlerine açılmaktadır. Sanatındaki göçmen beden, aidiyetsizliği evrenselliğe tahvil etme istenci ile tezahür etmektedir. Bu minvalde, bu çalışmada Nezaket Ekici'nin performans sanatındaki göçmen figürden hareketle, kimliğin yapısal bileşenlerini yeniden üretmek yerine kimliğin kültürel ve politik inşasından sıyrılan, alternatif bir aidiyet/aidiyetsizlik modelinin izi sürülmeye çalışılmaktadır.

The immigrant as a figure is one of the image forms that visual culture studies mostly focus on. Encapsulating the element of not belonging, the immigrant has long been represented as a strange figure through visual and auditory images in media such as cinema, literature, poetry, newspapers and magazines... Because it is a body that does not comply with the rituals and behavioral patterns of host community is incomprehensible. Due to its incomprehensibility, it is embedded in visual culture as an uncanny figure. This figure is not only foreign to the geography she/he arrived, but is also alienated from the geography she/he left. The immigrant's sense of belonging is divided into two, but on the other hand, there is no such belonging. If belonging, with regards to one's identity, means a sense of being connected to a place and to the bodies in that place,-united under culture, tradition and language; then the fact that half of this feeling develops in relation to another place and other bodies shakes the absolute ground of belonging. The self and the other, constructed by the social engineering and power mechanism that produce one's identity, prevail together in the migrant body. The immigrant translates one half of her/his identity into the other half, as a self and an other, with her/his dual-affiliation. Nezaket Ekici, as an immigrant artist, deals with the ebb and flow between the cultural forms of her dual identity, which divides her subjectivity into two, in her performance art. However, the immigrant figure in Ekici's art is not a figure whose strangeness is exaggerated. On the contrary, it questions the cultural construction of this strangeness in every detail of identity and tries to bring the self and the other into contact. For Ekici, the state of not belonging has turned into a desire for universality with a contrasting imagination. Since her subjectivity does not belong to a place, the artist uses the possibility of making it belong to everywhere in her art. With this desire, the artist's body does not only open to a single place, belief or culture, but to all cultures, languages and belief systems. The migrant body in her art is manifested by her desire to transform non- belonging into universality. In this vein, this study attempts to trace an alternative model of belonging/non-belonging that eludes the cultural and political construction of identity, rather than reproducing the structural components of identity, based on the immigrant figure in Nezaket Ekici's performance art.